Με το γραπτό μου αυτό, θέλω να επισημάνω το έλλειμμα ενός αγάλματος που υπάρχει στην κεντρική πλατεία της ιστορικής πόλης, ώστε να κατατίθεται ένα στεφάνι στις εθνικές εορτές, κάτι που σήμερα γίνεται σε άλλους χώρους.
Του ΔΗΜHΤΡΙΟΥ Κ. ΣΤΡΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΥ
τ. αντιδημάρχου Κυπαρισσίας
Εκεί που η τότε Δημοτική Αρχή Ηλία Τσίγγανου οραματιζόταν να στολίσει την πόλη με μία μαρμάρινη επιφάνεια επί της οδού 25ης Μαρτίου, στο νότιο μαντρότοιχο του ΟΣΕ, όπου θα αναγράφονταν τα ονόματα των 99 νεκρών των Βαλκανικών Πολέμων και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ως και τους 26 του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα, και θα αναγράφονταν οι στίχοι του ποιητή :
«Πάντα χλωρό να στέκει το χορτάρι
στον τόπο που σε πλάγιασε το βόλι παλικάρι.
Πανάλαφρος ο ύπνος σου.»
Όπως και στην οδό Αθανασίου Ιωαννίδη να τοποθετηθούν μία σειρά από προτομές, κατά το πρότυπο του Δημόσιου Σήματος της Αρχαίας Αθήνας, από Κυπαρίσσιους που ξεχώρισαν στην μακραίωνη ιστορία της.
Με τη μεταφορά των δύο προτομών των πρωταγωνιστών της Επαναστάσεως, του Μητροπολίτου Γερμανού Ζαφειρόπουλου (1760- 1821) και του Πρωτοσύγκελου Αμβροσίου Φραντζή (1771-1851) από την κεντρική πλατεία στον αύλειο χώρο του Αρχιερατικού και Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Αθανασίου. Ενός μεγαλοπρεπούς ναού που πράγματι ταιριάζει η τοποθέτησή τους εκεί, παρά τις αντιδράσεις που υπήρχαν.
Την εποχή εκείνη, είχε αρχίσει η διαδικασία δημιουργίας ενός νέου αγάλματος κοινής αποδοχής, ώστε να μην μείνει η πλατεία χωρίς έστω μιας προτομής. Ωστόσο, για πολλά χρόνια το θέμα έμεινε στα αζήτητα. Ο νυν Δήμαρχος Παναγιώτης Κατσίβελας, που έχει τέτοιες ευαισθησίες, είχε ξεκινήσει μια διαδικασία για την κατασκευή αγάλματος του μεγάλου Αναγεννησιακού Αρκαδινού (Κυπαρίσσιου) ζωγράφου Βελλησάριου Κορεντσή (1558-1643), γνωστού με το ιταλοποιημένο όνομα Βελλησάριος Κορέντσιος, που διέπρεψε στην Κάτω Ιταλία και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Αναγεννησιακούς ζωγράφους. Οι πληροφορίες λένε ότι είναι έτοιμο και αναμένεται η τοποθέτησή του.
Θα αναφέρω μερικά ονόματα, από τα πολλά που υπάρχουν, που κατά τη γνώμη μου αξίζουν να τιμηθούν, εκτός του προαναφερθέντος, για να αγάλλεται η ψυχή τους και να δείχνει ότι η θυσία τους αναγνωρίζεται από τις επόμενες γενιές. Με συντομία, αυτοί είναι:
Νικόλαος Πονηρόπουλος (1770-1852): πρόκριτος και Οπλαρχηγός με μεγάλη πολεμική δράση, Γερουσιαστής, Διοικητής Κυκλάδων και κατ’ επανάληψη Υπουργός. Είχε κατηγορηθεί ότι εταιρία που είχε συμφέροντα και ο ίδιος, εισήγαγε σιτάρι με αυξημένη τιμή. Αυτό θεωρήθηκε σκάνδαλο και το θέμα ήρθε στη Βουλή και αθωώθηκε. Η σπίλωση των πολιτικών αντιπάλων είναι κάτι που συνεχίζεται και σήμερα.
Αθανάσιος Γρηγοριάδης (1793-1871): Από τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Η προσφορά του δεν ήταν μόνο πολεμική, αλλά και οικονομική. Διετέλεσε Βουλευτής, Διοικητής Νάξου, Γερουσιαστής, Αντιπρόεδρος της Γερουσίας και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Με δικά του χρήματα κτίστηκε ο ναός του Κοιμητηρίου του Αγίου Δημητρίου σε αντικατάσταση αυτού που είχε κάψει στις 21 Μαΐου 1825 ο Ιμπραήμ της Αιγύπτου και μία πλάτη του σώζεται και σήμερα.
Μήτρος Αναστασόπουλος (1777-1858): Ο Στρατηγός της Επαναστάσεως του 1821 που έλαβε μέρος σε πολλές μάχες, και στον επιτυχή κλεφτοπόλεμο εναντίον του Ιμπραήμ της Αιγύπτου. Ο Καποδίστριας τον έκανε Συνταγματάρχη και ο Βασιλιάς Όθωνας του απένειμε το βαθμό του Υποστράτηγου και το χρυσό παράσημο των Ιπποτών. Είχε εκλεγεί βουλευτής (1847-1850), όπως και Δήμαρχος Κυπαρισσίας με μεγάλη πλειοψηφία, αλλά δεν του επιτράπηκε να ασκήσει τα καθήκοντα γιατί δεν ήταν αρεστός στο καθεστώς. Η εφημερίδα της εποχής εκείνης “ΑΙΩΝ” έγραψε για το θάνατό του: “Ο Υποστράτηγος Μήτρος Αναστασόπουλος καταλιπών λύπην απαραμύθητον και μνήμην καλλίστην, ου μόνον τοις οικείοις και συμπολίτες του αλλά και άπασε τοις συνεπαρχιώτες αυτού.”
Αναστάσιος Κατσαρός (1795-1826): Οπλαρχηγός του 1821, έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Ο Κολοκοτρώνης σε γράμμα του προς τον Ανδρέα Ζαΐμη γράφει για αυτόν “Ο κύριος Αναστάσιος Κατσαρός εξ Αρκαδίας, του οποίου οι αρετές, τα προτερήματα και ο πατριωτισμός του τον κατέστησαν επικεφαλή των πολιτικών πραγμάτων της Επαρχίας κλπ.” Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1825 σε μία αιφνιδιαστική επιδρομή του Ιμπραήμ στην Αρκαδιά συνελήφθη αιχμάλωτος και οδηγήθηκε το φρούριο της Μεθώνης, όπου και αποκεφαλίσθηκε στις αρχές του 1826.
Τη σορό του την πέταξαν στη θάλασσα. Όπως είχε γραφτεί “Είχε εκτελέσει το χρέος του προς την πατρίδα πολιτικά, στρατιωτικά και χρηματικώς».
Αλέξιος Μανούσος (1796-): Οπλαρχηγός του 1821 που έλαβε μέρος σε πολλές μάχες. Οικονομικός παράγοντας με μεγάλη κτηματική περιουσία. Ήταν γαμπρός του Νικολάου Πονηρόπουλου.
Νικόλαος Μιχαλόπουλος-Αρκαδικός (1858-1944): Υποστράτηγος, που είχε διακριθεί στον πόλεμο του 1897 με τους Τούρκους, όπως και στους δύο Βαλκανικού Πολέμους (1912-1913) που έδωσε σκληρές μάχες εναντίον των Τούρκων, του Βουλγαρικού στρατού και των Κομιτατζήδων. Την 1η Απριλίου 1913 απελευθέρωσε τη Δράμα. Έλαβε μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρά Ασία και διακρίθηκε στις μάχες που έλαβε μέρος. Στις εορταστικές εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Δράμας, στις οποίες είχε παρευρεθεί και ο Αντιδήμαρχος Τριφυλίας Παναγιώτης Τσιγγάνος, έγινε η ονοματοδοσία κεντρικού δρόμου της πόλεως με το όνομά του. Όπως και η εντοίχιση μιας μαρμάρινης πλάκας ως ένδειξη ευγνωμοσύνης.
Ανδρέας Λαμπρόπουλος (1885-1964): Διοικητής της Αγροτικής Τραπέζης για μία δεκαετία (1935-1945), βουλευτής, Υπουργός Γεωργίας. Εκπροσώπησε τη χώρα μας σε πολλά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Συγγραφέας, κυρίως με οικονομικά θέματα, ποιητής. Έμεινε ορφανός από πατέρα σε μικρή ηλικία και σε ένα ποίημά του γράφει:
“Εσήκωσα τα μάτια δακρυσμένα
μεσ’ τα άπειρα του ουρανού αστέρια.
Τα ρώτησα με σταυρωμένα χέρια
γιατί χαρά δεν νιώθω στην καρδιά μου.”
Αλέξανδρος Καλαντζάκος (1887-1976): Ο ευπατρίδης πολιτικός, Γερουσιαστής, βουλευτής, Υπουργός Υγείας, δημιουργός του Κρατικού Νοσοκομείου Κυπαρισσίας το 1946. Πρόσφερε πολλά στην υγεία στις δυο Επαρχίες Τριφυλίας και Ολυμπίας. Ένας ολιγομίλητος με ξεχωριστή προσωπικότητα που προσέφερε πολλά στην Κυπαρισσία και τη Μεσσηνία. Φημιζόταν ότι ο λόγος του ήταν συμβόλαιο.
Δημήτριος Φωτιάδης (1898-1988): Πολυγραφότατος ιστορικός συγγραφέας που οι πρόγονοί του κατάγονταν από την Αρκαδιά. Με την Επανάσταση (1769-1770) των Ορλωφικών, ο Φώτης Σαράτσης, όπως και οι Αρκαδινοί μετά την επανακατάληψη της Αρκαδιάς από τους Τουρκαλβανούς, μετά από πολλές περιπέτειες εγκαταστάθηκαν στο Σεβντικιόι πλησίον της Σμύρνης. Εκεί άλλαξε το όνομά του και το έκανε Φωτιάδης, αλλά ποτέ δεν ξέχασε τον τόπο καταγωγής του. Με την κήρυξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια επανήλθε στην Ελλάδα. Το 1926, ο Δημ. Φωτιάδης αναζητώντας τις ρίζες του ήρθε στην Κυπαρισσία και συναντήθηκε με τους απογόνους της οικογένειας Σαράτση. Στις 29 Μαΐου 1988, ο Δήμος Κυπαρισσίας σε τιμητική εκδήλωση, τον έκανε Επίτιμο Δημότη της, όπου στον ευχαριστήριο λόγο του ζήτησε να ταφεί στον τόπο καταγωγής του. Η επιθυμία του έγινε δεκτή από το Δήμο και όταν απεβίωσε, στις 24 Οκτωβρίου 1988, η ταφή του έγινε με τιμές στο κοιμητήριο του Αγίου Δημητρίου και έκτοτε αναπαύεται στη γη των προγόνων του.
Κώστας Κατσαρός (1912-1982): Είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός άνθρωπος της πνευματικής Κυπαρισσίας. Με αρχαιοελληνική κατατομή, με ήθος, μετριόφρων, με τεράστιες γνώσεις, φιλικός προς όλους και με μεγάλη εκτίμηση από όλους. Ήταν ο τέλειος άνθρωπος, ο τρυφερός ποιητής και άνθρωπος. Είναι ο ποιητής που λάτρεψε την Κυπαρισσία και την ύμνησε στα ποιήματά του. Σε ένα ποίημά του λέει:
“Εδώ γελούν τα πέλαγα γλαυκά
και είναι τα χεινόπωρα γλυκά
που ξεγελούν τις λεμονιές κι ανθίζουν”
Σε ένα άλλο ποίημά του σε μεγάλη ηλικία, που άρχισε να σκέφτεται το θάνατο, έγραψε το ποίημα “Οι τόποι που αγαπήσαμε”:
“Οι τόποι που αγαπήσαμε μια μέρα θα ‘ναι ξένοι κι ούτε όνομα κι ούτε μορφή δική μας θα θυμούνται το δάκρυ μας, τα γέλια μας κι η λύρα η σπασμένη για πάντα θα κοιμούνται”.
Μιχάλης Κατσαρός (1919-1998): Αδελφός του προαναφερθέντος είναι ο ποιητής με παγκόσμια αναγνώριση, του οποίου οι ποιητικές συλλογές έχουν μεταφρασθεί σε πολλές γλώσσες και έχουν γίνει επανειλημμένες εκδόσεις, όπως “Το Μεσολόγγι”, “Οροπέδιο”. “Κατά Σαδουκαίων”, έργα γνωστά σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι ο υψιπετής ποιητής, ο ασυμβίβαστος, ο προφητικός, που ήταν πολύ μπροστά από την εποχή που ζούσε, ο ποιητής του “Αντισταθείτε και σε μένα που σας ιστορώ”. Όπως “Πάρτε μαζί σας νερό, το μέλλον έχει πολλή ξηρασία”. Ύμνησε την Κυπαρισσία σε πολλά έργα του. Υπήρξε και ζωγράφος και τον θυμάμαι με το καβαλέτο, το πινέλο και τις μπογιές να ζωγραφίζει τον κυμάτισμά της θάλασσας μπροστά από το παλιό εξοχικό κέντρο Σπυρ. Μαρτσέλου.
Σε ερώτησή μου σε ποιο κόμμα ανήκει, μου είπε κοιτάζοντάς με περίεργα ότι τα κόμματα ανήκουν σε αυτόν. Ο Μιχάλης Κατσαρός είναι από τους κορυφαίους πνευματικούς δημιουργούς της γενιάς του, που διαφήμισε την πόλη της Κυπαρισσίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αριστείδης Καλαντζάκος (1928-2017): Είναι ο πολιτικός που άφησε ανεξίτηλο στίγμα στην πολιτική ζωή της χώρας. Το ήθος του, η μετριοπάθεια, η προσπάθειά του για το καλό της χώρας, όπως και για την Κυπαρισσία και τη Μεσσηνία, ήταν καθημερινή. Πόσοι και πόσοι δεν στήριξαν τις προσδοκίες τους, τις οικονομικές ανάγκες τους και τη λύση των προβλημάτων τους σε αυτόν. Αφιέρωσε όλη του τη ζωή για το καλό των συνανθρώπων του. Αλήθεια, πόσο λείπει από την Κυπαρισσία και πόσο είναι αισθητή η απουσία του από το Νομό Μεσσηνίας. Ο Αριστείδης Καλαντζάκος ήταν ο περισσότερες φορές εκλεγείς βουλευτής της Μεσσηνίας μεταπολεμικά. Δώδεκα φορές τον είχε τιμήσει η Μεσσηνία. Είχε διατελέσει Υφυπουργός Συντονισμού, Υφυπουργός Οικονομικών, Υπουργός Εμπορίου, Υπουργός Εργασίας. Είχε εκπροσωπήσει την Ελληνική Βουλή στα Ηνωμένα Έθνη, ήταν μέλος της Συνταγματικής Επιτροπής της ΕΟΚ. Ήταν άνθρωπος με πολλές σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μιλούσε άπταιστα τρεις γλώσσες, Αγγλικά, Γερμανικά και Γαλλικά. Πολλά τα έργα του στην Κυπαρισσία που θα τον θυμίζουν διαχρονικά. Ακόμη, πόσοι και πόσοι δεν σταδιοδρόμησαν με τη δική του συμβολή. Δεν πρέπει να υπάρχει ένα τιμητικό άγαλμα για αυτόν τον άνθρωπο στην Κυπαρισσία;
