Η Μεσσηνία του 2019 δεν είναι πλέον ένα μυστικό για λίγους αλλά η πετυχημένη συνταγή του τι μπορεί να καταφέρει ένας τόπος εάν εντάξει τις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις που ορίζουν το προφίλ του προς τα έξω (λέγε με Costa Navarino) στα φυσικά του αβαντάζ. Προσθέτοντας στα παραπάνω τα οδικά έργα που μετέτρεψαν την Καλαμάτα σε… προάστιο της Αθήνας αντιλαμβανόμαστε το λόγο που η νοτιοδυτική Πελοπόννησος μπήκε στη παγκόσμια λίστα της αναζήτησης για το next best thing.
Η Καλαμάτα βρίσκεται σε στρατηγική θέση στην καρδιά του Μεσσηνιακού κόλπου και στην σκιά του Ταΰγετου και απέχει μια ώρα το πολύ από όλα τα αξιοθέατα του νομού. Το καλύτερο σημείο για να ξεκινήσουμε την περιήγησή μας είναι το ιστορικό κέντρο της πόλης. Εδώ θα συναντήσουμε το ιστορικό εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων όπου κηρύχθηκε η επανάσταση του 1821, το Μπενάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο, τη Δημοτική Πινακοθήκη και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Καλαμάτας. Η ανηφοριά μας βγάζει στην εκκλησία της Υπαπαντής του Σωτήρος, το Δημοτικό Ωδείο και φυσικά το Κάστρο της Καλαμάτας που επιβλέπει την πόλη από ψηλά, από το 1208.
Στην πολύβουη οδό Αριστομένους χτυπά η καρδιά τη πόλης χειμώνα-καλοκαίρι μιας και πλήθος κόσμου γεμίζει τις καφετέριες και τα μαγαζιά της αλλά και αυτά που κρύβονται στα γύρω στενά. Κατηφορίζοντας κι άλλο την Αριστομένους το μάτι μας βλέπει πράσινο στο μοναδικό στο είδος του υπαίθριο πάρκο σιδηροδρόμων, μια ζώνη ψυχαγωγίας για τους Καλαματιανούς κάθε ηλικίας. Και ερχόμαστε στην ιδιαιτερότητα της Καλαμάτας που δεν είναι άλλη από την παραλία της: η οργανωμένη πλαζ με τους φοίνικες που «τρέχει» δίπλα στη λεωφόρο Ναυαρίνου είναι πολύ καθαρή παρά το γεγονός ότι είναι εντός σχεδίου πόλεως. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως το κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός της Καλαμάτας, το δραστήριο «Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας» (www.kalamatadancefestival.gr) φέτος το καλοκαίρι κλείνει τα 21 του χρόνια.
Οι φίλοι της πεζοπορίας πρέπει οπωσδήποτε να αναζητήσουν τα σηματοδοτημένα μονοπάτια στο φαράγγι του Βυρού στην παλιά Καρδαμύλη.
Φουλάρουμε το αμάξι με βενζίνη και αφήνουμε πίσω την Καλαμάτα για να εξερευνήσουμε την υπόλοιπη ακτογραμμή. Στους πρόποδες του Ταΰγετου η Καρδαμύλη είναι ένας από τους ομορφότερους προορισμούς της Μεσσηνιακής Μάνης. Η γραφική παραθαλάσσια κωμόπολη με τα πετρόχτιστα αρχοντικά και τις κατάφυτες πλαγιές προσελκύει πλήθος τουριστών τους καλοκαιρινούς μήνες χωρίς να έχει αλλοιωθεί από την τουριστική ανάπτυξη. Οι φίλοι της πεζοπορίας πρέπει οπωσδήποτε να αναζητήσουν τα σηματοδοτημένα μονοπάτια στο φαράγγι του Βυρού στην παλιά Καρδαμύλη.
Η πιο ονομαστή παραλία της περιοχής είναι τα βοτσαλωτά Ριτσά με τα γαλαζοπράσινα νερά, ενώ στο δρόμο προς Λακωνία θα παρκάρουμε στα Δελφίνια, την απάνεμη παραλία με τα κυπαρίσσια. Θαλάσσιο ποδήλατο και κανό θα κάνουμε στην Καλογριά, την γνωστή παραλία με τα beach bars και την ψιλή χρυσαφένια άμμο. Ακριβώς δίπλα της η Στούπα είναι ένα οργανωμένο τουριστικό θέρετρο που σφύζει τα καλοκαίρια από ζωή. Το ψαροχώρι Άγιος Νικόλαος έχει αυθεντικό χρώμα και μπόλικες ταβέρνες για να δοκιμάσουμε τις τοπικές νοστιμιές ενώ λίγο νοτιότερα συναντάμε τα σπήλαια του Δυρού, έναν καταπληκτικό λαβύρινθο από θαλάσσιες σπηλιές.
Κινούμαστε πλέον προς τα δυτικά προς τις Καστροπολιτείες Κορώνη, Μεθώνη και Πύλο χωρίς να παραλείψουμε μια στάση στο Πεταλίδι που μεσολαβεί στη διαδρομή μας. Αφού απλώσουμε πετσέτα στο χοντρό βοτσαλάκι του και πιούμε έναν καφέ στην σκιά του του καφενείου που βρίσκεται στις όχθες της θάλασσας συνεχίζουμε με κατεύθυνση την Κορώνη. Το Ενετικό Κάστρο που δεσπόζει στην κορυφή της, τα γραφικά στενά και τα διώροφα αρχοντόσπιτα προσδίδουν ένα μεσαιωνικό χαρακτήρα στην πόλη την ώρα που το λιμάνι «στολίζουν» ιστιοφόρα και ψαροκάικα.
Η Μεθώνη, μια θαλασσινή πολιτεία που αν και είναι λιγότερο ανεπτυγμένη τουριστικά συγκριτικά με την Κορώνη, μπορεί να παινεύεται για το παραθαλάσσιο Κάστρο με το οκταγωνικό Μπούρτζι.
Λίγο μετά το Κάστρο εκτείνεται η μεγάλη παραλία της Ζάγκας με τη στρωμμένη αμμουδιά και στη συνέχεια η παραλία Μεμί που ενδείκνυται για σπορ της άμμου (beach volley και ποδόσφαιρο) και το Καλαμάκι με το ξεβρασμένο ναυάγιο. Και αφού τραβήξουμε χειρόφρενο για λίγο στην… αγχολυτική Φοινικούντα για ουζάκι κάνουμε την επόμενη στάση στη Μεθώνη, μια θαλασσινή πολιτεία που αν και είναι λιγότερο ανεπτυγμένη τουριστικά συγκριτικά με την Κορώνη, μπορεί να παινεύεται για το παραθαλάσσιο Κάστρο με το οκταγωνικό Μπούρτζι. Στο τέλος της διαδρομής μάς χαιρετά η Πύλος, μια πολιτεία με νησιωτικό χρώμα που απλώνεται αμφιθεατρικά στο νότιο άνοιγμα του όρμου του Ναβαρίνου. Η θέα είναι απίστευτη από την κορυφή του Νιόκαστρου! Τα καφέ της πλατείας της Πύλου «δανείζονται» σκιά από τους φοίνικες και τον χαρακτηριστικό αιωνόβιο πλάτανο ενώ η κοντινή παραλία της Γιάλοβας και (ειδικά) η Βοϊδοκοιλιά είναι τα απόλυτα θαλασσινά highlight της περιοχής.
Τα πεζοπορικά μονοπάτια κατά μήκος της Νέδας είναι ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσετε τις σπάνιες ομορφιές της μεσσηνιακής φύσης. Τα νερά του μοναδικού «θηλυκού» ποταμιού της Ελλάδας, αναβλύζουν από τις πηγές στους πρόποδες του Λύκαιου όρους κοντά στο χωριό Πέτρα. Καλύπτοντας μια συνολική απόσταση 32 χλμ. προσπερνούν χείμαρρους, παραπόταμους, κατάφυτα φαράγγια και χαράδρες, τοξωτά γεφυράκια και δροσερές σπηλιές για να καταλήξουν εν τέλει να ποτίζουν λιβάδια του Κυπαρισσιακού κόλπου.
Άποψη του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Μεσσήνης.
Μαθήματα ιστορίας ανάμεσα σε επιβλητικά ιερά, οχυρώσεις και ταφικά μνημεία μας παραδίδει η Αρχαία Μεσσήνη στο σημερινό Δήμο Ιθώμης, ένας από τους καλύτερα διατηρημένους αρχαίους οικισμούς. Εξορμώντας από το χωριό Μαυρομάτι όπου βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της περιοχής, διασχίζουμε μια έκταση με ελαιώνες και αμπέλια για να κατηφορίσουμε προς τον αρχαιολογικό χώρο. Το πρώτο που θα συναντήσουμε είναι το σωζόμενο αρχαίο θέατρο και ακολουθούν η Κρήνη Αρσινόη, η Αγορά και ο ιερός χώρος του Ασκληπιείου.
Διαμονή
Πύλος: Στο luxury ξενοδοχειακό συγκρότημα του Costa Navarino (27230 95000, www.costanavarino.com), το οποίο συναποτελούν το The Romanos, a Luxury Collection Resort – Costa Navarino και το The Westin Resort Costa Navarino, αποδίδεται μεγάλο μέρος της τουριστικής ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής της Μεσσηνίας. Με δύο γήπεδα γκολφ που ανταποκρίνονται στις διεθνείς προδιαγραφές, εξειδικευμένες υπηρεσίες σπα και το μεγαλύτερο συνεδριακό κέντρο των Βαλκανίων, το resort ευνοεί τον θεματικό τουρισμό ευθυγραμμισμένο πλήρως με την «πράσινη» λογική. Εναλλακτικά, οικονομικά καταλύματα θα βρείτε στο Κάστρο (2723 028292, www.hotelkastro-pylos.gr).
Από την Καλαμάτα, την Πύλο, τη Μεθώνη και την Κορώνη έως την Καρδαμύλη και την Έξω Μάνη, ένας πλήρης οδηγός εμπειριών.
ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Η τέχνη της λαϊκής φορεσιάς
Ακόμα κι αν ποτέ δεν σας κίνησαν το ενδιαφέρον τα κοντογούνια, τα σεγκούνια, οι ντουλαμάδες και τα κεφαλομάντιλα, μετά την επίσκεψή σας στον εκθεσιακό χώρο του Λυκείου Ελληνίδων Καλαμάτας θα το ξανασκεφτείτε. Η υψηλή τεχνολογία και η αριστοτεχνική χρήση ήχου και φωτός συναντούν μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές συλλογές παραδοσιακών λαϊκών φορεσιών σε ένα μουσείο αντάξιό τους.
Λεπτομέρεια γυναικείας καθημερινής φορεσιάς από την Αλαγονία Μεσσηνίας (Φωτογραφία:Συλλογή «Βικτωρία Γ. Καρέλια»).
Έργο ζωής της συλλέκτριας Βικτωρίας Γ. Καρέλια, προσφέρει ένα συναρπαστικό ταξίδι στην ελληνική κοινωνία από τον 18ο έως τον 20ό αιώνα, φωτίζοντας διαφορετικές όψεις της. Τους καλοκαιρινούς μήνες στο αίθριο του μουσείου φιλοξενείται ο κύκλος συναυλιών «…με φως καταμεσής του κόσμου…». –Α. Μ.
|| Σταδίου 64, τηλ. 27210-86923, vgkareliascollection.com. Γενική είσοδος: 5 ευρώ.
Mια μέρα στο μουσείο
Ο τρόπος με τον οποίο ξεδιπλώνεται η μουσειακή αφήγηση είναι από μόνος του λόγος για να φροντίσετε να «χωρέσετε» την επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας στο πρόγραμμα των διακοπών σας. Τα αρχαιολογικά ευρήματα, που εκτείνονται χρονολογικά από την Προϊστορική έως τη Βυζαντινή περίοδο, παρουσιάζονται μέσα από τέσσερις αυτοτελείς ενότητες που ακολουθούν την παλιά γεωγραφική διαίρεση του νομού στις αντίστοιχες επαρχίες: Καλαμάτας, Μεσσήνης, Πυλίας και Τριφυλίας.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας. (Φωτογραφία: © ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΟΥΡΗΣ)
Με αυτή τη λογική η είσοδος του μουσείου συμβολίζει τον Μεσσηνιακό κόλπο, ενώ ο κεντρικός διάδρομος τη ροή του ποταμού Παμίσου. –A. M.
|| Μπενάκη και Αγίου Ιωάννου, τηλ. 27210-83485, Γενική είσοδος: 4 ευρώ.
ΦΑΓΗΤΟ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Στην αυλή του Βάγια
Δεν είναι πως δεν έχει ψαρικά. Ίσα ίσα, εδώ μπορείς να φας εξαιρετικό μπαρμπουνάκι, ας πούμε, και πολλά ακόμη μαγειρευτά. Όμως ο Βάγιας, ένα από τα πιο παλιά ταβερνεία της Καλαμάτας με την ωραία μικρή αυλή του, είναι κυρίως γνωστός για τα ντόπια κρεατικά του: παϊδάκια, συκώτι μοσχαρίσιο, κεφτεδάκια, λουκάνικο με πορτοκάλι, συχνά τσίχλες. Συνοδεύονται από πατάτες χοντροκομμένες στο χέρι, ζαρζαβατικά από το μποστάνι τους, βολβούς τουρσί, χόρτα και άλλα καλούδια. –Ο. Χ.
|| Καλλιπάτειρας 48, τηλ. 27210-29118, ανοιχτά από τις 20.00.
Μενού μικρό, αλλά θαυματουργό
Συνταγές από την τοπική κουζίνα αξιοποιούν μεσσηνιακά και πελοποννησιακά προϊόντα σε αυτό το καλόγουστο μικρό εστιατόριο. Το μενού του Οινοπαντοπωλείου Χρυσομάλλη είναι μικρό, αλλά οι προτάσεις μία και μία. Της προσοχής σας αξίζει η λίστα κρασιών – ένα κέντημα που παρουσιάζει ετικέτες με άποψη, ιδιαίτερες οινοποιήσεις ή μοναδικές ελληνικές ποικιλίες. –Ν. Δ.
|| Υπαπαντής 32, Καλαμάτα, τηλ. 27210-82759
Μόνο με GPS
Η ταβέρνα του Βασιλειάδη δεν έχει ούτε ταμπέλα και είναι δύσκολο να τη βρεις χωρίς GPS. Θα έρθεις ένα μεσημέρι πεινασμένος μετά τη θάλασσα, για να φας φρέσκα καλομαγειρεμένα λαδερά και να βουτήξεις ζυμωτό ψωμί στη σάλτσα, να δοκιμάσεις κατσικάκι στη γάστρα, μικρά ψάρια και τραγανές δίπλες. Η κουζίνα του λάμπει. –A. TZ.
|| Θέση Μπουρνιάς (πίσω από το Βιοτεχνικό Πάρκο, Ν. Είσοδος), τηλ. 27210-83957, 10.00-18.00.
Γουρουνοπούλα στον Πλάτανο
Ο Πλάτανος είναι ένα θρυλικό καφενείο της Καλαμάτας. Εδώ θα έρθετε για τοπικούς μεζέδες και για την παραδοσιακή γουρουνοπούλα με καλοψημένη πέτσα και ζουμερό ψαχνό που λιώνει στο στόμα. Ζητήστε συνοδευτικό τις μελωμένες πατάτες. Σβέλτη εξυπηρέτηση και καλή καρδιά. –Ν. Δ.
|| Αρτέμιδος 84, τηλ. 27210-88266
Η ΔΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ
Δρώμενα στην Αρχαία Μεσσήνη
Η Αρχαία Μεσσήνη αποτελεί εξαίρεση στον –ελληνικό– κανόνα. Είναι ένας από τους πιο εξωστρεφείς αρχαιολογικούς χώρους και κατά καιρούς έχει φιλοξενήσει τα πιο αναπάντεχα δρώμενα (από συναυλία έντεχνης μουσικής μέχρι γυρίσματα σκανδιναβικού ριάλιτι).
Άποψη του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Μεσσήνης. (Φωτογραφία: © ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Φέτος το καλοκαίρι όσοι επισκεφθείτε τον φημισμένο αρχαιολογικό χώρο της Μεσσηνίας θα δείτε 22 μεταλλικά γλυπτά των Γ. Ζογγολόπουλου και Γ. Χουλιαρά, τοποθετημένα διάσπαρτα μέσα στα αρχαία μνημεία, στο πλαίσιο της έκθεσης «Ζογγολόπουλος-Χουλιαράς: Μεσσάνα» (έως 30/9). Το θέαμα είναι αφοπλιστικό, σχεδόν συγκινητικό, ένα είδος συμφιλίωσης του αρχαίου με τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Πέραν αυτού, η Αρχαία Μεσσήνη θα φιλοξενήσει και άλλα δρώμενα μέσα στο καλοκαίρι, όπως είναι οι παραστάσεις «Αντιγόνη» του Σοφοκλή (30/7) και «Αγαμέμνων» του Αισχύλου (3/8). –E. A.
|| Τηλ. 27240-51201, είσοδος 12 ευρώ, καθημερινά 08.00-20.00.
Η Αρκαδική πύλη
Εκεί που οδηγείς αμέριμνος μετά την περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο της Μεσσήνης, καλείσαι να διασχίσεις μια μνημειακή πύλη στη μέση του πουθενά. Ή έτσι νομίζεις, καθώς ουσιαστικά βρίσκεσαι πάνω στον αρχαίο δρόμο που ένωνε την Αρχαία Μεσσήνη με τη Μεγαλόπολη της Αρκαδίας. Η δυτική πύλη της Αρχαίας Μεσσήνης, μέρος του κολοσσιαίου οχυρωματικού περιβόλου της, είναι φτιαγμένη από τεράστιες ασβεστολιθικές πέτρες και οι άνθρωποι τη διασχίζουν αδιάκοπα από το 369 π.Χ. μέχρι σήμερα! –Ο. Χ.
Στο παλάτι του βασιλιά Νέστορα
Θα αισθανθείτε ότι τα ομηρικά έπη ζωντανεύουν μπαίνοντας στο Ανάκτορο του Νέστορα, που ήκμασε πριν από 3.300 χρόνια. Δείτε πρώτα το βίντεο εικονικής πραγματικότητας στην αίθουσα προβολής, στη συνέχεια επιλέξτε περιήγηση με tablet και περπατήστε στους υπερυψωμένους διαδρόμους. Θα σας εντυπωσιάσουν τα αυθεντικά δάπεδα, τα ερείπια των τοίχων και τα ίχνη τοιχογραφιών, αλλά και η μπανιέρα όπου λέγεται ότι η κόρη του μυθικού βασιλιά, Πολυκάστη, είχε πλύνει και αλείψει τον Τηλέμαχο με αιθέρια έλαια! –Α. ΤΖ.
|| Άνω Εγκλιανός, Πύλος, καθημερινά πλην Δευτέρας: 08.00-15.00, είσοδος: 6 ευρώ.
Το Νιόκαστρο που ήθελαν πολλοί
Κατασκευάστηκε από τους Οθωμανούς το 1573, πέρασε στα χέρια των Ενετών, έπειτα στους αδελφούς Ορλώφ, την περίοδο της Επανάστασης καταλήφθηκε από τους Έλληνες, κατόπιν κατακτήθηκε από τον Ιμπραήμ, ώσπου ο τελευταίος ηττήθηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις και προοδευτικά το κάστρο εγκαταλείφθηκε. Αυτή είναι, εν συντομία, η πολυτάραχη ιστορία του Κάστρου της Πύλου (ή Νιόκαστρου), που βρίσκεται σε στρατηγική τοποθεσία στον Κόλπο του Ναβαρίνου και επί τρεις αιώνες αποτελούσε αντικείμενο διεκδίκησης. Επισκεφθείτε το ιστορικό οχυρό, αλλά και το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Πύλου που στεγάζεται στον ίδιο χώρο. –Ε. Α.
|| Τηλ. 27230-22955, καθημερινά πλην Δευτέρας 08.00-20.00, είσοδος 6 ευρώ.
Το κάστρο που κατοικείται ακόμα
Χτισμένο πάνω από τον σύγχρονο οικισμό, το Κάστρο της Κορώνης μοιάζει σαν να τον «επιβλέπει». Από τα ελάχιστα που κατοικούνται μέχρι σήμερα –από περίπου πέντε οικογένειες και πέντε μοναχές του παλαιοημερολογίτικου μοναστηριού του Τιμίου Προδρόμου–, έχει όμορφες εσωτερικές αυλές γεμάτες λουλούδια και δύο προσβάσιμα ταρατσάκια με θέα. Απέναντί του βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους, ένας ναός με πολύ ιδιόμορφη αρχιτεκτονική. Αρχικά λειτούργησε ως καθολικός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Ρόκο, στη συνέχεια ως οθωμανικό τέμενος και αργότερα ως χριστιανική εκκλησία. Μπορείτε να περπατήσετε έως τους προμαχώνες του κάστρου διασχίζοντας τις πλαγιές του και να απολαύσετε άπλετη θέα στη θάλασσα. –Β. Κ.
|| Καθημερινά από τις 08.00 έως τη δύση του ήλιου.
Το Μπούρτζι που βρέχει η θάλασσα
Τους καλοκαιρινούς μήνες, η καλύτερη ώρα να επισκεφθείτε το κάστρο της Μεθώνης είναι είτε νωρίς το πρωί είτε αργά το απόγευμα. Εκτείνεται σε έκταση 93 στρεμμάτων και καταλήγει στο Μπούρτζι, τον οκτάπλευρο πύργο που βρέχεται από τη θάλασσα.
Το κάστρο της Μεθώνης καταλήγει στον οκτάπλευρο πύργο Μπούρτζι, που βρέχεται από τη θάλασσα. (Φωτογραφία: © ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΕΛΟΣ)
Κάποτε υπήρξε σημαντική καστροπολιτεία. Ήκμασε κατά την περίοδο της 1ης Ενετοκρατίας και τον Μεσαίωνα και υπήρξε σημαντικός σταθμός για τα εμπορικά πλοία που ταξίδευαν από τη Δύση προς την Ανατολή, αλλά και για τους προσκυνητές των Αγίων Τόπων. Το 1928 εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του. Στο εσωτερικό του σώζονται τα θολωτά κτίρια από δύο οθωμανικά λουτρά και η βάση από έναν κατεστραμμένο σήμερα μιναρέ. Στην τάφρο του κάστρου ο πολύ δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος Μεθώνης διοργανώνει στις 3 Αυγούστου Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών. Απέναντι από το κάστρο, στη δυτική πλευρά, υπάρχει ένα σημείο που λέγεται Ηλιοδύσιο και μπορεί κανείς ν’ απολαύσει ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα –Β. Κ.
|| Καθημερινά 08.00-20.00
Σαν ερημίτες
Αν θέλετε να δείτε πού ζούσαν οι ερημίτες τον 5ο αιώνα, κατευθυνθείτε προς τις παλαιοχριστιανικές Κατακόμβες του Αγίου Ονουφρίου. Σκαλισμένες σε βραχώδη πλαγιά, είναι ένας γοητευτικός χώρος με λαξεύματα τοιχογραφιών και ωραία θέα προς τους ελαιώνες της Μεθώνης. Μπορείτε να φτάσετε πολύ κοντά με 4X4 ή παίρνοντας το μονοπάτι από τον κεντρικό δρόμο Μεθώνης-Πύλου (διαδρομή διάρκειας 20 λεπτών). Κοντά τους βρίσκονται και οι γραφικοί οικισμοί Καινούργιο Χωριό και Βαράκες με ελάχιστους μόνιμους κατοίκους, που είναι δύο ακόμη όμορφοι περίπατοι. –Β. Κ.
Γύρνα, φτερωτή του μύλου
Στα 2 χλμ. έξω από την Κυπαρισσία, στον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί στα χωριά της ορεινής Τριφυλίας, ο Παλιός Νερόμυλος –διατηρητέο μνημείο της Προβιομηχανικής περιόδου που ανακατασκευάστηκε και επαναλειτούργησε με πρωτοβουλία των σημερινών ιδιοκτητών του– όχι μόνο αλέθει το σιτάρι όπως παλιά, αλλά και στεγάζει ένα παραδοσιακό καφενείο και ένα μικρό μαγαζάκι που πουλάει προϊόντα της μεσσηνιακής γης (εκτός από το αλεύρι που παράγεται εδώ). Φιλοξενεί επίσης αξιόλογες δράσεις πολιτισμού, με πιο σημαντικές –για το φετινό καλοκαίρι– το αφιέρωμα στον ποιητή Μιχάλη Γκανά (3/8) παρουσία του ίδιου και το οινικό διήμερο Οινοποιήματα 2018 (8-9/8), όπου θα παρουσιαστούν οι τοπικοί οίνοι της Τριφυλίας με τη συμμετοχή όλων των οινοποιών της περιοχής. –Α. Μ.
|| www.opaliosneromylos.gr.
Το εκκλησάκι με τα 17 δέντρα στη σκεπή
Σε όποια θαύματα κι αν πιστεύετε, της φύσης ή της θρησκείας, το ίδιο δέος θα αισθανθείτε φτάνοντας στο εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας Βάστα. Είναι σουρεαλιστική η εικόνα που θα αντικρίσετε: αιωνόβια πουρνάρια, σφένδαμοι και μια αγριοφιστικιά, συνολικά 17 κορμοί δέντρων, διέρχονται μέσα από τους πέτρινους τοίχους του μικρού ναού –κάποιοι χωρίς να φαίνονται– και βγαίνουν έξω από τη σκεπή του. Χτίστηκε μεταξύ 9ου και 10ου αι. στον τόπο μαρτυρίας της Αγίας Θεοδώρας, δίπλα στις πηγές του ποταμού Χάραδρου, που θεωρείται φυσικό σύνορο της Μεσσηνίας με την Αρκαδία. –Α. ΤΖ.
|| 3 χλμ. από το Δασοχώρι Μεσσηνίας, 09.00-18.00, τηλ. 27910-81230.
Οι καταρράκτες του Πολυλίμνιου
Του Ιταλού, του Πανάγου, της Καδούλας, της Κάδης είναι μόνο μερικές από τις κλιμακωτές λίμνες με τους αντίστοιχους μικρούς ή μεγαλύτερους καταρράκτες που θα βρείτε μέσα στο φαράγγι του Πολυλίμνιου, κοντά στα χωριά Καζάρμα και Χαραυγή. Περπατήστε μέσα στο φαράγγι, από το πλακόστρωτο μονοπάτι και τα γεφυράκια, και φτάστε στον εντυπωσιακότερο καταρράκτη, της Κάδης, τα νερά του οποίου πέφτουν από ύψος 25 μέτρων δημιουργώντας και τη μεγαλύτερη λίμνη. Αποφασίστε: rappel, βουτιές από τα βράχια ή απλώς κολύμπι; –O. X.
Κεφαλόβρυση, για foodies
Σε ένα πέτρινο κτίσμα του 1899 ο Περικλής και η Σωτηρία αξιοποιούν μερακλίδικα τις ντόπιες πρώτες ύλες (κρασί από το οινοποιείο Παναγιωτόπουλου, παστά, ελαιόλαδο και λαχανικά δικά τους, τυριά από τον Διακουμή και τον Μέμο στο Κοπανάκι) και στρώνουν τραπέζι στο εστιατόριο Εν Ρίπεσι με όλα τα καλά: αρωματικές πίτες, μακαρόνια «καμένα» χωριάτικα, μαυρομάτικα με χόρτα, κότσι στον ξυλόφουρνο και άλλα πολλά και εκλεκτά. Η υπέροχη θέα στον Κυπαρισσιακό κόλπο ολοκληρώνει την εμπειρία. –A. M.
|| Επαρχιακή οδός Επικούριου Απόλλωνα, Κεφαλόβρυση, τηλ. 27650-23046.
Εξερευνητές στο Τσάπι
Στην επικράτεια της Φοινικούντας, αλλά χωρίς την κοσμικότητά της, οι παραλίες Τσαπί και Φανερωμένη θα σας κάνουν να νιώσετε εξερευνητές. Βρίσκονται μεταξύ Φοινικούντας και Κορώνης, στη μύτη της μεσσηνιακής χερσονήσου. Στο πιο δημοφιλές Τσαπί, με τα βότσαλα, που τον Αύγουστο μαζεύει αρκετό κόσμο, οδηγεί ένας δρόμος γεμάτος στροφές και λειτουργεί και ένα ωραίο ταβερνάκι (τηλ. 27250-51521). Στη Φανερωμένη ή Αμμούδι θα φτάσετε από ένα περίπλοκο δίκτυο χωματόδρομων μέσα από το χωριό Βασιλίτσι. Εδώ έρχονται μόνο οι κάτοικοι του χωριού και συνήθως αρκούνται στην πρώτη παραλία. Διασχίστε την και βγείτε στη δεύτερη, στη ρίζα ενός εντυπωσιακού βράχου. Και στις δύο υπάρχει φανταστικό κόκκινο βοτσαλάκι, μέσα και έξω από το νερό, και σπηλιές.–O. X.
Στη Φοινικούντα με σκηνή
Ανεμόμυλος, Θίνες, Φοίνικες, Άμμος: τέσσερα κάμπινγκ της Φοινικούντας με φανατικούς φίλους που έρχονται εδώ κάθε χρόνο και μοιράζονται την ίδια παραλία, στην οποία δημιουργούνται καινούργιες παρέες παίζοντας beach volley. Αν δεν κάνετε κράτηση, δεν θα βρείτε ελεύθερη θέση τον Αύγουστο. Παρά τη δημοφιλία τους τηρούνται όλοι οι κανόνες αρμονικής συμβίωσης. Ιδανικά για οικογένειες, λόγω και της αμμουδιάς, αλλά και της γειτνίασης με τη Φοινικούντα, όπου θα βρείτε κάθε είδους κατάστημα, αλλά και τη διάσημη περατζάδα με τα εστιατόρια και τα καφέ-μπαράκια -Ο. Χ.
|| Ανεμόμυλος: τηλ. 27230-71360, Θίνες: τηλ. 27230-71200, Φοίνικες: τηλ. 27230-28524, Άμμος: τηλ. 27230-71262.
Για κόκορα με μακαρόνια στις Λάμπες
Δεν έχει σημασία αν έχετε περάσει τη μέρα σας στην παραλία στις Λάμπες ή σε κάποια άλλη. Άνθρωποι από την ευρύτερη περιοχή της Φοινικούντας και της Μεθώνης καταλήγουν εδώ μετά τη θάλασσα για τον φημισμένο κόκορα με μακαρόνια. Η ταβέρνα είναι οικογενειακή, σερβίρει καθημερινά πολλά μαγειρευτά και η εξυπηρέτηση είναι ταχύτατη, παρά τον κόσμο – άλλωστε εδώ τρως και φεύγεις (τηλ. 27230-31732). –O. X.
Με βάρκα στη Σφακτηρία
Νοικιάστε μια βάρκα ή πάρτε κάποιο από τα τουριστικά καραβάκια που ξεκινούν από το λιμάνι της Πύλου για μια πλεύση στο νησάκι Τσιχλί Μπαμπά και στη Σφακτηρία, που προστατεύουν σαν κυματοθραύστες τον τεράστιο κόλπο του Ναβαρίνου. Η αίσθηση του να περπατάς πάνω στους βράχους βλέποντας απέναντι την Πελοπόννησο και όλο το πεδίο της ιστορικής ναυμαχίας από άλλη σκοπιά είναι μοναδική. Με λίγο περπάτημα θα συναντήσετε και τα μνημεία των Ελλήνων, των Γάλλων, των Άγγλων και των Ρώσων πεσόντων. –Ο. Χ.
Η Πύλος καθρεφτίζεται στον όρμο του Ναβαρίνου. (Φωτογραφία: © Shutterstock)
Ιταλικές γεύσεις στην πλατεία της Πύλου
Στην πλατεία της Πύλου, το σούρουπο τα παιδιά παίζουν ελεύθερα μπάλα και κάνουν ποδηλατοκόντρες. Τα μαγαζάκια στον περιμετρικό δρόμο στήνουν τραπέζια κάτω από τα δέντρα, κόσμος κάνει τη βόλτα του και κάθεται για την πρώτη μπίρα. Εκεί καθίστε κι εσείς, στο La Piazza (τηλ. 27230-23780), και απολαύστε εξαιρετική πίτσα, μακαρονάδες και δροσερές σαλάτες. –Ο. Χ.
Περπατώντας έως το Παλαιόκαστρο
Όσο απόρθητο κι αν φαίνεται το Παλαιόκαστρο όταν βρίσκεσαι στην παραλία της Βοϊδοκοιλιάς, η πεζοπορική διαδρομή μέχρι εκεί δεν ξεπερνά τα 20-30 λεπτά. Χτίστηκε σε αυτό το στρατηγικό σημείο τον 13ο αιώνα από τους Φράγκους και, όταν θα περάσετε την πύλη του και πλησιάσετε με προσοχή στα τείχη, θα καταλάβετε τον λόγο: θέα στο Ιόνιο, σε όλη την περιοχή της Γιάλοβας και η παραλία της Βοϊδοκοιλιάς στα πόδια σας. –Ο. Χ.
Πρωινή βουτιά στη Βοϊδοκοιλιά
Η διασημότερη παραλία της Μεσσηνίας οφείλει σε μεγάλο βαθμό τη φήμη της στο περίεργο σχήμα της (κατά κάποιους παραπέμπει σε κοιλιά βοδιού, κατ’ άλλους σε «κεφάλι» μανιταριού, σε μέδουσα ή σε κεφαλαίο Ω). Αυτό δεν σημαίνει ότι από κοντά δεν είναι όμορφη, είναι απλώς λιγότερο φαντασμαγορική απ’ ό,τι στις πανοραμικές φωτογραφίες.
Βοϊδοκοιλιά, η αδιαμφισβήτητη «βασίλισσα» των παραλιών της Μεσσηνίας. (Φωτογραφία: © ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΕΛΟΣ)
Η Βοϊδοκοιλιά έχει απαλή ανοιχτόχρωμη αμμουδιά, τιρκουάζ νερά και μοιάζει με φυσική πισίνα. Βρίσκεται μέσα σε προστατευόμενη ζώνη Natura 2000 και δεν
διαθέτει ομπρελοξαπλώστρες ούτε καντίνα, γι’ αυτό πριν πάτε φροντίστε να έχετε μαζί σας τα απαραίτητα. Τον Αύγουστο επισκεφθείτε τη νωρίς το πρωί, γιατί μαζεύει πάρα πολύ κόσμο. –Ε. Α.
Kαι beach, και pool
Ξαπλώστρα, ομπρέλα, παγωμένος καφές ή δροσερά κοκτέιλ –ανάλογα με την ώρα της μέρας και τη διάθεση της στιγμής–, ψιλή άμμος, τα υπέροχα νερά της Χρυσής Ακτής, αλλά και πισίνα για βουτιές εναλλάξ. Αν σας αρέσουν οι οργανωμένες καταστάσεις παραλίας και βρίσκεστε στη Δυτική Μεσσηνία, ρωτήστε τους ντόπιους και θα σας στείλουν με τα μάτια κλειστά στο Koa Beach Pool Bar στους Γαργαλιάνους. Tip: Ο καφές, οι μπίρες και τα αναψυκτικά σερβίρονται σε τσίγκινο κουβά με πάγο, για να μη ζεσταίνονται γρήγορα! –Α. Π.
|| www.koabeach.gr, τηλ. 6979-220433.
Εκδρομή στη Σαπιέντζα
Επιβιβαστείτε σε καΐκι στο λιμανάκι της Μεθώνης και εξερευνήστε τη Σαπιέντζα, το μικρό νησάκι των Μεσσηνιακών Οινουσσών. Αν υπάρχει χρόνος και διάθεση, ζητήστε να κάνετε τον γύρο του νησιού, να δείτε τον φάρο στα νοτιοδυτικά και να παρατηρήσετε πέρδικες, φασιανούς, αγριοπρόβατα (mouflon) και τον σπάνιο κρητικό αίγαγρο.
Τα σμαραγδένια νερά της Σαπιέντζας. (Φωτογραφία: © ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Καταλήξτε στη μικρή παραλία Άμμος για μια δροσερή βουτιά στα σμαραγδένια νερά της. –Β. Κ.
Ο Μπόγρης της Κορώνης
Το εστιατόριο Μπόγρης (τηλ. 27250-22947) βγάζει τραπέζια μπροστά στη θάλασσα και δίπλα στο σημείο όπου δένουν τα καΐκια. Μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε φρέσκο ψάρι, νόστιμα μαγειρευτά, ψητά και ό,τι άλλο σημαίνει καλή ελληνική κουζίνα με μια νότα σπιτικής φροντίδας. Είναι ανοιχτό καθημερινά όλο τον χρόνο και συνδυάζει επαγγελματισμό με φιλική ατμόσφαιρα στην παραθαλάσσια περατζάδα της Κορώνης. –Β. Κ.
Σηκώστε πανί
Η παραλία της Μεθώνης είναι αγαπημένος προορισμός για έμπειρους λάτρεις του windsurf, κυρίως όταν πνέουν βορειοδυτικοί άνεμοι. Με τους νοτιάδες οι συνθήκες είναι ιδανικές για kitesurf. Αναζητήστε τον φανατικό wind surfer Γιάννη Πετράκη μέσω της σελίδας Windsurf team Methoni στο Facebook και συμβουλευτείτε εκείνον και τους φίλους του για το παιχνίδι με τον άνεμο και το κύμα. –Β. Κ.
Οικογενειακή υπόθεση
Το μικρό μαγαζί του Πατερόπουλου (Σωκράτους 4, Πλ. Γαργαλιάνων, τηλ. 27630-22263) είναι κληρονομιά της οικογένειας από πατέρα σε γιο, από τότε που οι κάτοικοι της πόλης πήγαιναν στο γαλακτοπωλείο με το δοχείο τους, για να το γεμίσουν με φρέσκο παραδοσιακό γιαούρτι. Άφηναν εκεί την κατσαρόλα το πρωί και την έπαιρναν το απόγευμα. Εβδομήντα χρόνια μετά, ο κ. Δημήτρης Πατερόπουλος φτιάχνει γιαούρτι, κρέμες και ρυζόγαλα με τις ίδιες συνταγές, από 100% ντόπιο πρόβειο γάλα. –Ν. Δ.
Τα μυστικά της Πρώτης
Αν δεν αισθάνεστε έτοιμοι για το πρώτο μάθημα κατάδυσης, αλλά θέλετε ωστόσο να ανακαλύψετε μυστικά του βυθού, ιδανικό σημείο είναι το νησάκι της Πρώτης. Αρκεί μια μάσκα για να δείτε, κάνοντας snorkeling στα κρυστάλλινα νερά, το ναυάγιο του «Ανουάρ», ενός γαλλικού εμπορικού πλοίου του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που βρίσκεται σε 3-5 μέτρα βάθος, στην είσοδο του όρμου της Βουρλιάς. Μπορείτε να έρθετε με οδηγό επαγγελματία αυτοδύτη του καταδυτικού κέντρου Ionian Dive Center, που θα αναλάβει τη μεταφορά σας με σκάφος από τη Μαραθόπολη. –Α. ΤΖ.
|| 60 λεπτά snorkeling/25 ευρώ, τηλ. 27630-61551, 6982-357062, www.ioniandivecenter.gr
Στο μυθικό φαράγγι της Νέδας
Το καλοκαίρι οι συνθήκες είναι ιδανικές για να διασχίσετε με ασφάλεια το φαράγγι της Νέδας, που τον χειμώνα και την άνοιξη γεμίζει με τα νερά του ποταμού. Ξεκινώντας από τη γέφυρα που ενώνει το χωριό Πλατάνια με τη Φιγαλεία, θα περπατήσετε στη δροσιά του κατάφυτου φαραγγιού που στενεύει όσο προχωράτε – το πιο στενό πέρασμα έχει πλάτος 1,5 μέτρο. Το φινάλε θα «γραφτεί» στις βάθρες των καταρρακτών, με βουτιές σε τιρκουάζ νερά. Αξίζει η οργανωμένη εκδρομή με οδηγό της Τrekking Ηellas. –Α. ΤΖ.
|| 60 ευρώ/άτομο. Στην τιμή, εκτός από οδηγό, συμπεριλαμβάνεται εξοπλισμός (κράνη, στολή νεοπρέν), πικνίκ και στην επιστροφή μεταφορά με αυτοκίνητο στο σημείο εκκίνησης. www.trekking.gr
Πάνω από τα κύματα
Η παραλία του Ρωμανού είναι ένα από τα λίγα σημεία στην Ελλάδα που προσφέρονται για σερφ, λόγω των ιδιαίτερων κυμάτων της: είναι πιο μεγάλα και πιο στρωτά –πιο glassy, όπως τα αποκαλούν οι surfers– και μπορείς να τα «καβαλήσεις» για περισσότερη ώρα. Οι καλοκαιρινοί μήνες είναι ιδανικοί για μαθήματα, αφού τα κύματα είναι χαμηλά – φτάνουν τον ώμο ενός ανθρώπου ύψους 1,75. Από το πρώτο μάθημα στη σχολή Surf Salad (www.surfsalad.eu, τηλ. 6973-401619), που λειτουργεί από το 2011 και προσελκύει κάθε σεζόν πάνω από 1.500 surfers, windsurfers και kitesurfers, θα μπείτε στο νερό και θα καταφέρετε με τη βοήθεια του δασκάλου να ισορροπήσετε στη σανίδα. –Α. ΤΖ.
Δημιουργικά πιάτα με θέα
Μετά το ολοήμερο κολύμπι στη Χρυσή Ακτή ή στη Βοϊδοκοιλιά, οδηγήστε μέχρι το εστιατόριο Ελιά, στον παραλιακό δρόμο της Γιάλοβας (6 χλμ. βόρεια της Πύλου). Απολαμβάνοντας τη θέα στον κόλπο του Ναβαρίνου, θα γευτείτε περιποιημένη ελληνική κουζίνα με δημιουργικές πινελιές: ταλαγάνι με σάλτσα από σταφύλι και κουκουνάρι, λαβράκι στον φούρνο με ντομάτα, κρεμμύδι, φέτα και σάλτσα εσπεριδοειδών, χταποδάκι σχάρας με φρέσκο κρεμμυδάκι, πιπεριά, κάππαρη και φάβα, και τον μουσακά του Δημήτρη με λαζάνια αντί πατάτας. –A. M.
|| Τηλ. 27230-23503, elia-gialova.gr
Ο κόσμος της Caretta
Ακριβώς κάτω από το κάστρο της Κορώνης, η παραλία Ζάγκα είναι αγαπημένος προορισμός ωοτοκίας για την Caretta caretta. Δεν είναι όμως η μοναδική αμμουδιά της Μεσσηνίας που επιλέγουν οι θαλάσσιες χελώνες για να αποθέσουν τα αυγά τους από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο. Λίγο πιο ψηλά, ο Κυπαρισσιακός κόλπος και πιο συγκεκριμένα το νότιο τμήμα του, από τις εκβολές της Νέδας έως το χωριό Καλό Νερό, φιλοξενεί τον δεύτερο μεγαλύτερο αναπαραγωγικό πληθυσμό της Caretta caretta στη Μεσόγειο. Αν σταθείτε τυχεροί, όλο και κάποιο χελωνάκι θα δείτε να σκάει μύτη στην αμμουδιά για να ξεκινήσει το πιο δύσκολο ταξίδι της ζωής του, αυτό που θα το οδηγήσει στη θάλασσα.
Χελωνάκι Caretta caretta στα νερά του Κυπαρισσιακού κόλπου. (Φωτογραφία: ©ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΕΛΟΣ)
Οι εθελοντές της Εταιρείας ΑΡΧΕΛΩΝ ενημερώνουν τους λουομένους, λύνουν τυχόν απορίες, εντοπίζουν καθημερινά τις νέες φωλιές και εφαρμόζουν συγκεκριμένα πρωτόκολλα προστασίας, αυξάνοντας τις πιθανότητες εκκόλαψης των αυγών και επιβίωσης των νεοσσών. Αν έχετε χρόνο, διάθεση και σωματική αντοχή, μπορείτε να βάλετε κι εσείς ένα χεράκι. Τα εθελοντικά προγράμματα είναι διάρκειας 3 εβδομάδων και το κόστος συμμετοχής είναι 135 ευρώ (έως 20/8) και 175 ευρώ για το υπόλοιπο διάστημα με διαμονή σε κάμπινγκ του Κυπαρισσιακού κόλπου.–Α. Μ.
|| www.archelon.gr
Καρποί στο βάζο
Αν περάσετε από τη Μεσσήνη, σταματήστε στο μικρό μαγαζί της Μαρίας Δουβογιάννη «Μεσσηνιακή Παράδοση» για νόστιμα σουβενίρ. Όλοι οι καρποί της Μεσσηνίας –οι περισσότεροι από τα οικογενειακά της κτήματα– μεταποιούνται σε γλυκά, μαρμελάδες και τουρσιά, τσάτνεϊ και σιρόπια φρούτων. Στα ευπώλητα το μελιτζανάκι τουρσί και η μελιτζανοσαλάτα, το τσάτνεϊ κρεμμυδιού, το άγριο αγκιναράκι, αλλά και οι μαρμελάδες εσπεριδοειδών, όλο φρούτο. –Ν. Δ.
|| Μερλοπούλου 43, Μεσσήνη, τηλ. 27220-25021.
COSTA NAVARINO
Μεγάλα ονόματα, αξέχαστες εμπειρίες
Η Αθήνα έχει τον τίτλο της Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου 2018 από την UNESCO, αλλά μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και επίκαιρες εκδηλώσεις για το βιβλίο θα γίνει στη Μεσσηνία. To New York Times Athens Democracy Forum και η Costa Navarino συνεργάζονται για 4η συνεχή χρονιά και διοργανώνουν στις 14-16/9 το τριήμερο με θέμα «Democracy and Books» με επιφανείς ομιλητές, μεταξύ των οποίων ο λογοτέχνης και φιλόσοφος Pascal Bruckner, η Group Editor in Chief του εκδοτικού οίκου Bloomsbury, Alexandra Pringle, ο Radoslaw Sikorski, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας και Senior Fellow στο Πανεπιστήμιο Harvard, και ο συγγραφέας, περιβαλλοντολόγος και πρώην Ευρωβουλευτής Stanley Johnson, πατέρας του αμφιλεγόμενου σημαιοφόρου του Brexit Boris Johnson. Τη συζήτηση θα συντονίσει η Pamela Paul, αρχισυντάκτρια του The New York Times Book Review. Την κεντρική συζήτηση πλαισιώνουν παράλληλες δράσεις, για ένα Σαββατοκύριακο γεμάτο από αυθεντικές εμπειρίες. Οι επιλογές διαμονής εμπλουτίζονται από δραστηριότητες για τους συμμετέχοντες του «Democracy & Books», όπως αναγνώσεις βιβλίων από τους συγγραφείς, Φιλοσοφικοί Περίπατοι με θέμα τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και τη δημοκρατία, καθώς και ξεναγήσεις στην έκθεση «Ζωγραφιές ανάμεσα στις σελίδες» η οποία παρουσιάζει το εικονογραφικό έργο του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα.
Παρουσιάζονται και νωρίτερα ωραίες αφορμές για να περάσετε μερικές ημέρες αναψυχής στον προορισμό που τοποθέτησε τη Μεσσηνία στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Οι οινόφιλοι μπορούν να επωφεληθούν από τα Wine Experiences, διήμερα ταξίδια στον κόσμο του κρασιού και της γαστρονομίας που διοργανώνονται σε συνεργασία με κορυφαία οινοποιεία. Στις 26 και 27/7 την τιμητική του έχει το κτήμα Ornellaia της Τοσκάνης, που ανήκει πλέον στην οικογένεια Frescobaldi, με οινική παράδοση 700 ετών. Τους συμμετέχοντες στην οριζόντια γευστική δοκιμή θα καθοδηγήσει ο Area Manager του κτήματος, Matheo Zanardelo, με τον Head Sommelier της Costa Navarino, Μάνο Κεντελικένη. Στις 25/8 σειρά έχει η Dom Perignon, μυθικό όνομα στις σαμπάνιες, με ένα ειδικά σχεδιασμένο δείπνο που θα ετοιμάσει ο in-house chef της, Marco Fadiga.
Ο Οκτώβριος «ανήκει» στο Navarino Challenge, την οργάνωση που φέρνει κοντά γνωστούς πρωταθλητές, αθλουμένους κάθε ηλικίας και την τοπική κοινωνία. Εκτός από τα τρία βασικά αθλήματα (τρέξιμο, κολύμβηση, SUP) το πρόγραμμα περιλαμβάνει 12 ολυμπιακά αγωνίσματα και πάνω από 20 δραστηριότητες, από baby swimming και aqua aerobic μέχρι αναρρίχηση. Νέα «άφιξη» φέτος είναι το beach volley, με την παρουσία του πολυνίκη Μιχάλη Τριανταφυλλίδη, ενώ στους διάσημους προσκεκλημένους ξεχωρίζει και το όνομα του σπουδαίου βετεράνου καλαθοσφαιριστή Joe Arlauckas (12-14/10, www.navarinochallenge.com).
|| www.costanavarino.com
Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ
Στην Καστάνια, για τον Πύργο Δουράκη και τον Άγιο Πέτρο
Ελάτε στην Καστάνια, ένα από τα ομορφότερα χωριά της Έξω Μάνης, όπου θα δείτε και έναν από τους ωραιότερους πύργους της, εκείνον του Δουράκη. Χτισμένος τον 18ο αιώνα, με πέντε ορόφους, καταχύστρες και πολεμότρυπες, αναφέρεται και ως καταφύγιο του Κολοκοτρώνη (1803-1806). Εδώ παρατηρείται και η μεγαλύτερη πυκνότητα βυζαντινών ναών στην Πελοπόννησο (μετά τον Μυστρά και το Γεράκι): αυτός του Αγίου Πέτρου (12ος αι.) είναι ένα αληθινό κομψοτέχνημα εξωτερικά, αλλά και εσωτερικά, με γλυπτά κιονόκρανα, πόρτες και τέμπλο, καθώς και ωραίες τοιχογραφίες του 14υ αιώνα. Η αποκατάστασή του ολοκληρώθηκε πριν από μερικά χρόνια, αποσπώντας μάλιστα το Ευρωπαϊκό Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς Europa Nostra 2016. –Ο. Χ.
Με τη δροσιά του Ταϋγέτου
Τα βράδια του καλοκαιριού, στο Καρυοβούνι ή Αράχοβα της Έξω Μάνης φοράς μακρυμάνικο. Κάθεσαι στη μεγάλη πλατεία, με το βλέμμα στον πύργο Γουδέλη. Μια βρύση με γάργαρα νερά, ένας τεράστιος πλάτανος και τραπεζάκια κάτω από τη φυλλωσιά του. Εκεί, στο ταβερνάκι, που ήταν το λιοτρίβι του χωριού, θα φάτε ψητά και ενίοτε μαγειρευτά με το δροσερό αεράκι του Ταϋγέτου να σας φυσά (τηλ. 27210-78289). –Ο. Χ.
Βουτιά στο Καταφύγι
Καμία παραλία. Τεράστιες πλακούρες μόνο από ασβεστολιθικά πετρώματα, κομμένες λες με το μαχαίρι. Να κάθεσαι σαν σε αμφιθέατρο, περιμένοντας κάποιο υπερθέαμα να ξεκινήσει. Συμβαίνει κι αυτό, στο Καταφύγι, λίγο μετά τον Άγιο Δημήτριο Μάνης. Οι πλάκες καίνε από την κάψα της μέρας και πολλοί κοιμούνται εκεί, δίχως καν ρούχα. Τη μέρα άλλοι φωλιάζουν μέσα στις σπηλιές, άλλοι ρουφούν ήλιο και ενέργεια από τις πλάκες. Όλοι όμως βουτούν στα κρυστάλλινα νερά. –Ο. Χ.
Πικνίκ στο δάσος της Βασιλικής
Μακριά από τις κοσμικές ακτές της Μάνης, ψηλά, στις πλαγιές του Ταϋγέτου, έλατα και γηραιά μαυρόπευκα κρύβουν τον ήλιο και σχηματίζουν το απίθανο δάσος της Βασιλικής, που εκτείνεται σε επιφάνεια περίπου 11.000 στρεμμάτων. Ανηφορίστε τον χωματόδρομο που ξεκινά από το Εξωχώρι και πριν από το χωριό Σαϊδόνα στρίψτε αριστερά και εισχωρήστε στο δάσος. Ο ορεινός δρόμος συνεχίζει προς την Παναγιά Γιάτρισσα και καταλήγει στο Γύθειο, ωστόσο εσείς διαλέξτε ένα πλάτωμα του δάσους για να περπατήσετε ή να κάνετε πικνίκ. –O. X.
Ιστορίες από την Παλιά Καρδαμύλη
Οι πρωτάρηδες ταξιδιώτες της Πελοποννήσου που δεν έχουν αντιληφθεί επακριβώς τι εστί Μάνη πρέπει να περάσουν οπωσδήποτε από το μουσείο των Τρουπάκηδων-Μούρτζινων στην Παλιά Καρδαμύλη.
Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στην Παλιά Καρδαμύλη. (Φωτογραφία: ©ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΕΛΟΣ)
Πρόκειται για τον πρώτο ενημερωτικό σταθμό του Δικτύου Μουσείων Μάνης. Στεγάζεται σε ένα πετρόχτιστο συγκρότημα με πύργο, οχυρή κατοικία-οντά, βοηθητικά κτίσματα και την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα. Χτίστηκε μεταξύ του 17ου και του 19ου αι., ανήκε στο πανίσχυρο γένος των Τρουπάκηδων-Μούρτζινων και φιλοξενεί μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση, η οποία βοηθάει τους μη μυημένους να κατανοήσουν τη σχέση της μανιάτικης κοινωνίας με τη μανιάτικη αρχιτεκτονική: όσο πιο κλειστή η πρώτη τόσο πιο αμυντική η δεύτερη. –Ε.Α.
|| Καθημερινά 08.00-20.00 πλην Δευτέρας. Είσοδος: 2 ευρώ.
Η Aquarella του καλοκαιριού
Το πιο ατμοσφαιρικό μπαλκόνι στον Μεσσηνιακό κόλπο έχει και το momentum του: την ώρα του δειλινού. Είναι η στιγμή που ο ήλιος «βουτά» στη δύση, τα πρώτα κοκτέιλ της βραδιάς σερβίρονται στα ποτήρια και τα τραπέζια γεμίζουν με μαθηματική ακρίβεια. Ανοιχτά από το πρωί, η Aquarella (τηλ. 27210-75010) σερβίρει εξαιρετικά χειροποίητα γλυκά, νόστιμες πίτες και άλλα all-day πιάτα. –Α. Μ.
Βρείτε το ζεν σας
Η Βιβή Λέτσου και ο Eraj Shakib έκαναν πριν από περίπου έναν χρόνο το όνειρό τους πραγματικότητα: έναν χώρο διακοπών που εκτός από διαμονή και φαγητό (χορτοφαγική ελληνική, ινδική και μακροβιοτική κουζίνα, ανάλογα με τις ανάγκες των φιλοξενουμένων) προσφέρει εβδομαδιαία σεμινάρια γιόγκα και διαλογισμού σε ένα ολοκληρωμένο «πακέτο» υπηρεσιών με τη λογική του retreat, στους Δολούς Αβίας της Έξω Μάνης. Απόλυτη ησυχία, ένα υπέροχο κτήμα (από τις ελιές του παράγεται το ελαιόλαδο που χρησιμοποιείται στην κουζίνα) και η όμορφη Καρδαμύλη μισή ώρα δρόμος. –Α. Μ.
|| zenrocksmaniretreat.com.
Τα αλατοχώραφα στη Χοτάσια
Στα σύνορα της Έξω με τη Μέσα Μάνη, στο χωριό Χοτάσια, οι άνθρωποι συνεχίζουν να μαζεύουν το αλάτι από τα κοφτερά βράχια που σχηματίζουν γούρνες. Τα αποκαλούν αλατοχώραφα, καθώς τα «ποτίζουν» με θαλασσινό νερό για να βοηθήσουν τη διαδικασία. Το αλάτι που παράγουν είναι πρώτης ποιότητας και θα το βρείτε εδώ απευθείας από την πηγή, ενώ θα μάθετε και όλη τη διαδικασία συλλογής του. –Ο. Χ.
Ο Μίμης στις Κιτριές
Η ψαροταβέρνα του Μίμη (τηλ. 27210-58010) βρίσκεται δίπλα στο λιμανάκι των Κιτριών, πάνω στον Μεσσηνιακό κόλπο, κάπου ανάμεσα στην πόλη της Καλαμάτας και στον οικισμό της Στούπας. Έχει φανατικούς οπαδούς (ντόπιους και ξένους) που την προτιμούν για την προνομιακή τοποθεσία και τις μεγάλες μερίδες της. Περάστε για φρέσκο ψάρι, συναγρίδα, μαγιάτικο, φαγγρί, καλαμαράκια, καραβιδομακαρονάδα, ροφουδάκια και αστακούς. –Ε. Α.
Αναρρίχηση στο Καλαμίτσι
Ανήκετε σ’ αυτούς που ξέρουν τι ακολουθεί μόλις φορέσουν τα ειδικά, στενά παπούτσια αναρρίχησης ή δεν έχετε ιδέα από σκαρφάλωμα σε βράχο; Όπως και να ’χει, το Καλαμίτσι θα σας αποζημιώσει. Από το 2013 λειτουργεί πάνω από την παραλία οργανωμένο αναρριχητικό πεδίο με πάνω από 30 διαδρομές, ύψους έως και 60 μ., για αρχάριους και προχωρημένους. Ακόμα και μικρά παιδιά μπορούν, υπό την καθοδήγηση έμπειρου εκπαιδευτή με πιστοποίηση από την Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας και Αναρρίχησης, να μυηθούν στο σπορ και μάλιστα υπό σκιά. H 2407 Kardamili Mountain Activities (www.2407m.com, τηλ. 27210-73752) διοργανώνει επίσης εξορμήσεις για mountain bike στο δάσος της Βασιλικής, πεζοπορία στην κορυφή του Ταϋγέτου, στα φαράγγια του Βυρού, του Ριντόμου και αλλού. –Α. ΤΖ., –Ο. Χ.
Στον Άγιο Νικόλαο (Σελινίτσα) το σκηνικό μοιάζει βγαλμένο από παλιά ελληνική ταινία. (Φωτογραφία: ©ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΕΛΟΣ)
Βόλτα στη Σελίνιτσα
Άγιος Νικόλαος ή Σελίνιτσα: ένα λιμανάκι ξεχασμένο στον χρόνο, με καΐκια και βάρκες, μια μικρή περατζάδα, σπίτια με ξασπρισμένους τοίχους και ταβερνάκια που βγάζουν τραπέζια στην προβλήτα και κρεμούν πολύχρωμα λαμπιόνια. Σκηνικό βγαλμένο λες από παλιά ελληνική ταινία. Την ημέρα θα βρείτε εδώ τους ψαράδες του χωριού να κουβεντιάζουν με τις ώρες στα καφενεία. –Ο. Χ.
ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ
Γη της ελιάς
Η καλλίκαρπος Μεσσηνία είναι η πρώτη σε παραγωγή ελαιοκομική περιοχή της Ελλάδας. Μάλιστα, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Μεσσηνίας, το 2018 ήταν μια εξαιρετική χρονιά για το τονάζ. Τόσο ο ανταγωνισμός σε διεθνή επίπεδα όσο και η φιλοδοξία των παραγωγών να φτάσουν το προϊόν τους στα ράφια έχουν αναβαθμίσει την παραγωγή και την τυποποίηση του ελαιολάδου. Έτσι, έχουμε ελαιόλαδα με οξύτητα αρκετά χαμηλότερη από 1%, με πολλαπλάσιες φαινόλες, ενώ δεν είναι λίγα αυτά που φέρουν «ισχυρισμό υγείας» (περιεκτικότητα πολυφαινολών τουλάχιστον 250 mg ανά 1 Kg ελαιολάδου). Πρασινωπά, άλλα πιο πικάντικα, άλλα φρουτώδη, ελαφρώς πικρούτσικα, τα μεσσηνιακά ελαιόλαδα έχουν σπουδαία γεύση και πολύ υψηλή διατροφική αξία, αποδεδειγμένα. Αναζητήστε βιολογικά, ψυχρής έκθλιψης, τυποποιημένα σε δοχεία μέχρι 5 λίτρων και όχι χύμα, και διατηρήστε τα σε σκοτεινό, δροσερό μέρος για κάτι λιγότερο από έναν χρόνο, μέχρι να βγουν τα φρέσκα. Ενδεικτικά προτείνουμε το ελαιόλαδο ΠΟΠ Καλαμάτα Ιλιάδα της Αγροβίμ (τηλ. 27210-69269) του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ελαιοπαραγωγών Νηλέας (τηλ. 27630-31752), όπως και το ΠΟΠ Καλαμάτα της Gaea (τηλ. 210-9330595). –Ν. Δ.
Χοιρινές νοστιμιές
Από τους οικόσιτους χοίρους που έσφαζαν παλιά κοντά στα Χριστούγεννα, για να εξασφαλίσουν το κρέας της οικογένειας, οι Μεσσήνιοι έφτιαχναν λουκάνικα, παστό, κ.ά. Συνήθως από το μπούτι έκαναν το σύγλινο. Χάρασσαν το κρέας, το πάστωναν με το αλάτι και ύστερα το κάπνιζαν κρεμασμένο πάνω από φασκόμηλο ή σχίνο, ή κέδρους και το διατηρούσαν μέσα στο ίδιο του το λίπος, τη γλίνα, μέχρι να το μαγειρέψουν. Αρκετοί παλιοί κρεοπώλες φτιάχνουν για τα μαγαζιά τους, σε περιορισμένη παραγωγή, σύγλινο, αλλά και δικά τους λουκάνικα αρωματισμένα με πορτοκάλι. Θα τα βρείτε να κρέμονται από τις βιτρίνες των χασάπικων. Στην περιοχή ο γνωστότερος μεζές είναι οι γουρουνοπούλες. Παραδοσιακά μπαίνουν σε σούβλα (ή στον φούρνο πια) και ψήνονται στη φωτιά όλη τη νύχτα, διαδικασία που τις κάνει απέξω ροδοκόκκινες και τραγανές και μέσα λουκούμι, μαλακές και μαστιχωτές. Αναζητήστε τες σε παραδοσιακές ταβέρνες, αλλά και στα τοπικά πανηγύρια, και φάτε τες στο χέρι, στη λαδόκολλα. –Ν. Δ.
Τα λαλάγγια της Μάνης
Λαλάγγια ή τηγανίδες τα λένε στη Μάνη – πιθανότατα σας έχουν φιλέψει Καλαματιανοί φίλοι. Πρόκειται για μια τηγανητή ζύμη που έφτιαχναν παραδοσιακά δύο φορές τον χρόνο, τα Χριστούγεννα και των Φώτων.
Λαλάγγια θα βρείτε σε όλους τους φούρνους της Μεσσηνίας. Συνοδεύστε τα με πετιμέζι. (Φωτογραφία: ©ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Σήμερα τα συναντάμε σχεδόν σε όλους τους φούρνους της Μεσσηνίας και της Λακωνίας. Είναι εύθρυπτα, καθώς η ζύμη τους περιέχει μπόλικο ελαιόλαδο, και άγλυκα. Δοκιμάστε τα με τον καφέ, με φρέσκο μαλακό τυρί ή μεσσηνιακό μέλι.–Ν. Δ.
Ένα ξίδι όλο γλύκα
Με ιστορία και εξειδίκευση στην κορινθιακή σταφίδα από το 1930, η οικογένεια Παπαδημητρίου (τηλ. 27210-32960) παράγει μια σειρά από εκλεκτά προϊόντα ευρείας κατανάλωσης με ποιοτικά κριτήρια που θα ταίριαζαν σε οικοτεχνία μικρής παραγωγής. Για το βαλσαμικό τους ξίδι αξιοποιούν τα τρία τέταρτα της παραγωγής της κορινθιακής σταφίδας της Μεσσηνίας, φτιάχνοντας ένα άρτιο προϊόν, χωρίς συντηρητικά, χρωστικές ή ζάχαρη. Μαζί με το ξίδι θα βρείτε και τις μουστάρδες, αλλά και τις σάλτσες της εταιρείας, σε όλα τα σούπερ μάρκετ. –Ν. Δ.
Προικισμένα αμπελοτόπια
Πολλές διεθνείς ποικιλίες έχουν πάρει μεσσηνιακό διαβατήριο, καταφέρνοντας να προσαρμοστούν εξαιρετικά στην περιοχή. Αναζητήστε τες στις άρτιες οινοποιήσεις των παραγωγών της Μεσσηνίας, όπως στο οινοποιείο Τσώλης (τηλ. 6946-448866), που παράγει Chardonnay, Tempranillo και Cabernet, αλλά και Ροδίτη, στους Γαργαλιάνους. Ροδίτη αξίζει να δοκιμάσετε και στο οινοποιείο Δερέσκου (τηλ. 210-9650208) στη Φλόκα, με την ετικέτα Αυγερινός, σε μια σύμπραξη της ντόπιας ποικιλίας με το Grenache Rouge. Από τις γηγενείς ποικιλίες αναβιώνει το Φιλέρι. Στο επισκέψιμο οινοποιείο Νέστωρ (Πύργος Μεσσηνίας, τηλ. 27630-41073, Δευτέρα-Παρασκευή 09.00-16.00) μπορείτε να το δοκιμάσετε στη θολωτή αίθουσα γευσιγνωσίας, που μοιάζει με την αίθουσα του θρόνου στο Ανάκτορο του Νέστορα, που βρίσκεται μόλις 6 χλμ. μακριά. Φέτος, μάλιστα, θα βγάλουν και ροζέ από την ίδια ποικιλία. Μαζί με το Φιλέρι, στις ελληνικές ποικιλίες έχουν επενδύσει οι Οίνοι Παναγιωτόπουλου (θέση Παχυμάρι Πύργου Τριφυλίας, τηλ. 27630-41190): Μαλαγουζιά, Ασύρτικο και Αγιωργίτικο μεγαλώνουν στο μοναδικό μεσσηνιακό μικροκλίμα. Τέλος, τα εξαιρετικά κρασιά της σειράς Kotyle από Chardonnay και Cabernet, αλλά και τις ετικέτες 1827 από Chardonnay, Ροδίτη και Cabernet Sauvignon και Syrah από τα αμπελοτόπια Navarino Vineyards (τηλ. 27230-97000), μπορείτε να τα γευτείτε σε κάποιο από τα wine bars και εστιατόρια της Costa Navarino.–Ν. Δ
