Η ξεχασμένη αξιοπιστία πολιτικών και τραπεζών

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Ελάχιστοι στην Ελλάδα θυμούνται τον επίτροπο της Ε.Ε. αρμόδιο για τη διεύρυνση Γκίντερ Φερχόιγκεν. Σίγουρα όμως όσοι αποτιμούν στις Βρυξέλλες τα σχέδια Β, Γ, Δ κ.λπ. της Κύπρου δεν τον ξέχασαν. Στους υπολογισμούς τους για το μέλλον κάποιου προγράμματος λαμβάνουν υπόψη την ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο τον Απρίλιο του 2004, λίγο μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν: «Είχαμε μια σαφέστατη συμφωνία», είπε ο κοινοτικός επίτροπος. «Εμείς να οργανώσουμε την προσχώρηση της Κύπρου κι εσείς να οργανώσετε τη λύση και τη διευθέτηση του (κυπριακού) προβλήματος… Προσωπικά αισθάνομαι ότι η κυβέρνηση της Κύπρου με απογοήτευσε, με προκάλεσε, με εξαπάτησε!».

Δυστυχώς, όπως και στη ζωή έτσι και στις διεθνείς σχέσεις τίποτε δεν είναι τσάμπα. Η προηγούμενη στάση των μεν ορίζει τη στάση των δε. Oχι καθοριστικά -και στις διεθνείς σχέσεις το ισοζύγιο της αξιοπιστίας ανεβοκατεβαίνει- αλλά σίγουρα οι προηγούμενες εμπειρίες έχουν κάποιο βάρος για τις μελλοντικές εξελίξεις. Μην ξεχνάμε ότι είναι το ίδιο όργανο, δηλαδή η Κομισιόν, που κάποτε διά στόματος Γκίντερ Φερχόιγκεν δήλωσε εξαπατημένο, που θα μπορούσε να ρίξει το βάρος υπέρ της Κύπρου, να πει τον «έναν καλό λόγο παραπάνω». Δεν θα το κάνει. Οχι για λόγους εκδίκησης· στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχουν μόνιμες δυσαρέσκειες, ούτε συναισθηματισμοί. Υπάρχουν μικρά και μεγάλα συμφέροντα. Ποιος Ευρωπαίος τεχνοκράτης ή Κομισάριος, για παράδειγμα, θα έπαιρνε το ρίσκο να εγγυηθεί την καλή πίστη της κυπριακής κυβέρνησης και να κινδυνεύσει να βρεθεί απολογούμενος σαν τον Γκ. Φερχόιγκεν; Δεν είναι μόνο τα αέρια, τα γεωπολιτικά και άλλα που φανταζόμαστε, τα οποία ορίζουν τις διεθνείς σχέσεις και συμφωνίες. Κάποιες φορές και οι φόβοι ή ελπίδες της γραφειοκρατίας παίζουν εκείνον τον μικρό αλλά καθοριστικό ρόλο προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Στο κάτω κάτω της γραφής πολλοί από αυτούς που επηρεάζουν ή λαμβάνουν τις αποφάσεις νιώθουν ότι παίζεται η καριέρα τους. Δεν θα την ρισκάρουν, έχοντας μάλιστα το προηγούμενο Φερχόιγκεν.

Η αποτυχία του ελληνικού προγράμματος είναι ένας ακόμη παράγοντας που επιβαρύνει τους σχεδιασμούς της κυπριακής κυβέρνησης. Η ιρλανδική λύση -όπου επίσης χρεοκόπησαν οι τράπεζες και το κράτος ανέλαβε τις υποχρεώσεις τους, μοιράζοντας το βάρος σε όλους τους φορολογούμενους- δεν θα προκριθεί για την Κύπρο. Οχι μόνο γιατί δεν βγαίνουν τα νούμερα, αλλά γιατί το τελευταίο που θα ήθελαν οι πολιτικοί και οι γραφειοκράτες των πιστωτών ήταν να έχουν μια ακόμη ελληνική περίπτωση στα χέρια τους: να συμφωνούν ένα πρόγραμμα, να μην εφαρμόζεται, μετά δύο χρόνια να συμφωνούν ένα δεύτερο πρόγραμμα, να μην εφαρμόζεται κ.ο.κ.