Πως προστατεύετε την περιουσίας σας...από την κρίση

Του Κώ­στα Στού­πα 
 Οι τε­λευ­ταί­ες ε­ξε­λί­ξεις στην Κύ­προ, με το «κού­ρε­μα» των κα­τα­θέ­σε­ων, ε­νι­σχύ­ουν την ε­κτί­μη­ση πως ό­λο και πε­ρισ­σό­τε­ρα α­πί­θα­να εν­δε­χό­με­να γί­νον­ται πλέ­ον πι­θα­νά. Στην Ελ­λά­δα τα τε­λευ­ταί­α τρί­α χρό­νια της χρε­ο­κο­πί­ας έ­χουν κα­ταρ­ρεύ­σει αρ­κε­τοί «μύ­θοι» σε σχέ­ση με την α­σφά­λεια που προ­σφέ­ρουν οι δι­ά­φο­ρες εκ­δο­χές κα­το­χής πε­ρι­ου­σια­κών στοι­χεί­ων στους κα­τό­χους τους. Ό­πως συμ­βαί­νει πάν­τα στην αρ­χή της κρί­σης χρε­ο­κο­πί­ας, α­πώ­λει­ες υ­πέ­στη­σαν οι κά­το­χοι με­το­χών. Το Ελ­λη­νι­κό Χρη­μα­τι­στή­ριο ή­ταν το πρώ­το που ξε­κί­νη­σε τη χα­μη­λή πτή­ση, α­πό τις 2.900 μο­νά­δες το 2009 προς τις 470 το 2012. Με­τά α­κο­λού­θη­σαν τα «κου­ρέ­μα­τα» των ο­μο­λό­γων, για να πλη­ρώ­σουν το «μάρ­μα­ρο» και οι ο­μο­λο­γι­ού­χοι. Έ­πει­τα ήρ­θε η σει­ρά των α­κι­νή­των, που συ­νι­στούν τον «ι­ε­ρό βρά­χο» του ελ­λη­νι­κού πε­ρι­ου­σι­ο­λο­γί­ου, να δουν την α­γο­ρά να νε­κρώ­νει, τους φό­ρους να αυ­ξά­νον­ται και τις τι­μές να χα­μη­λώ­νουν. Οι κα­τα­θέ­τες, α­πό νω­ρίς, φο­βού­με­νοι την έ­ξο­δο α­πό το ευ­ρώ, κυ­ρί­ως, και την ε­πι­στρο­φή σε μια δι­α­δο­χι­κά υ­πο­τι­μού­με­νη δραχ­μή, προ­σπά­θη­σαν να δι­α­σώ­σουν τις κα­τα­θέ­σεις, φυ­γα­δεύ­ον­τάς τες σε α­σφα­λή κα­τα­φύ­για ή θά­βον­τας πο­λύ­τι­μα ευ­ρώ σε με­τρη­τά στους κή­πους τους. Οι ε­ξε­λί­ξεις στην Κύ­προ δεί­χνουν πως τί­πο­τα δεν εί­ναι α­πο­λύ­τως α­σφα­λές. Το πλήγ­μα στον φο­ρο­λο­γι­κό πα­ρά­δει­σο της Κύ­πρου δεί­χνει πως κα­νέ­νας φο­ρο­λο­γι­κός πα­ρά­δει­σος δεν εί­ναι α­σφα­λής, ού­τε εν­τός της Ευ­ρω­ζώ­νης ού­τε ε­κτός, α­φού και άλ­λες κρα­τι­κές ον­τό­τη­τες, ό­πως οι Η­ΠΑ, η Κί­να κ.λπ., υ­πό­κειν­ται σε α­πώ­λει­ες ε­σό­δων α­πό αυ­τές τις πε­ρι­ο­χές. Ε­πι­πλέ­ον, η κρί­ση στην Ευ­ρω­ζώ­νη και πολ­λοί α­πό τους α­τυ­χείς χει­ρι­σμούς που τη συ­νο­δεύ­ουν αρ­χί­ζει να βά­ζει σε κίν­δυ­νο το ί­διο το ευ­ρώ. Τι θα συμ­βεί αν η Ι­τα­λί­α α­πο­φα­σί­σει να α­πο­χω­ρή­σει α­πό το νό­μι­σμα ή αν α­πο­φα­σί­σει να α­πο­χω­ρή­σει η Γερ­μα­νί­α; Έ­χει εν­δι­α­φέ­ρον, λοι­πόν, να ε­ξε­τά­σου­με με­ρι­κά α­πό τα σε­νά­ρια που εί­ναι λι­γό­τε­ρο ή πε­ρισ­σό­τε­ρο πι­θα­νά και τι πε­ρί­που ση­μαί­νει κα­θέ­να α­πό αυ­τά, π.χ., για κα­τα­θέ­σεις, α­κί­νη­τα, με­το­χές, ο­μό­λο­γα, χρυ­σό κ.λπ. σε πε­ρί­πτω­ση δι­ά­λυ­σης του ευ­ρώ, πο­λέ­μου, ε­θνι­κο­ποι­ή­σε­ων, πλη­θω­ρι­σμού-αν­τι­πλη­θω­ρι­σμού.­.. Στην Ι­τα­λί­α αυ­ξά­νε­ται το πο­σο­στό ό­σων ε­πι­θυ­μούν την έ­ξο­δο α­πό το ευ­ρώ. Το ί­διο δεί­χνουν οι δη­μο­σκο­πή­σεις και στην Ελ­λά­δα, αλ­λά ε­σχά­τως και στη Γερ­μα­νί­α. Η έ­ξο­δος μιας χώ­ρας δεν προ­βλέ­πε­ται και δεν υ­πάρ­χει ο­μα­λός τρό­πος για να γί­νει. Αν η Ι­τα­λί­α α­πο­φα­σί­σει να α­πο­χω­ρή­σει α­πό το ευ­ρώ, ό­λο το οι­κο­δό­μη­μα θα δε­χτεί κρα­δα­σμούς. Ό­σο υ­πάρ­χει το ευ­ρώ, το πι­θα­νό­τε­ρο εί­ναι οι Ι­τα­λοί να προ­σπα­θούν να κρύ­ψουν με­τρη­τά ή να με­τα­φέ­ρουν κα­τα­θέ­σεις σε α­σφα­λή κα­τα­φύ­για ή στις ί­δι­ες τις τρά­πε­ζες της Γερ­μα­νί­ας. Έ­να νέ­ο νό­μι­σμα θα πι­ε­στεί μέ­χρι να εμ­πε­δώ­σει εμ­πι­στο­σύ­νη. Αν συ­να­σπι­στούν ό­λοι ε­ναν­τί­ον της Γερ­μα­νί­ας και α­πο­φα­σί­σει να ε­πι­στρέ­ψει η ί­δια στο μάρ­κο, πά­λι οι κρα­δα­σμοί θα εί­ναι ι­σχυ­ροί. Το ευ­ρώ χω­ρίς τη Γερ­μα­νί­α θα υ­πο­τι­μη­θεί, ε­νώ το μάρ­κο θα α­να­τι­μη­θεί, πλήτ­τον­τας την αν­τα­γω­νι­στι­κό­τη­τα της οι­κο­νο­μί­ας και τις ε­ξα­γω­γές της. Το δο­λά­ριο θα ε­νι­σχυ­θεί σε πρώ­τη φά­ση, αλ­λά στη συ­νέ­χεια η «νό­σος» της α­πώ­λειας εμ­πι­στο­σύ­νης του δεύ­τε­ρου α­πο­θε­μα­τι­κού νο­μί­σμα­τος εν­δέ­χε­ται να πλή­ξει και το πρώ­το.
  Με­το­χές
 Οι με­το­χές θα πλη­γούν πρώ­τες α­πό τους κρα­δα­σμούς, αλ­λά θα εί­ναι και οι πρώ­τες που θα α­να­κάμ­ψουν. Οι με­το­χές, ε­πί της ου­σί­ας, αν­τι­προ­σω­πεύ­ουν ερ­γο­στά­σια, μη­χα­νή­μα­τα και εν γέ­νει k­n­ow-h­ow. Μπο­ρεί να πέ­σουν πο­λύ, αλ­λά, ό­ταν η κρί­ση θα πλη­σιά­ζει στο τέ­λος, θα α­να­κάμ­ψουν, αρ­κεί να μην έ­χουν χρε­ο­κο­πή­σει οι ε­πι­χει­ρή­σεις. Σε αν­τί­θε­ση με το χρή­μα, που αν­τι­προ­σω­πεύ­ει νε­κρή ερ­γα­σί­α, οι με­το­χές αν­τι­προ­σω­πεύ­ουν ζων­τα­νούς «ορ­γα­νι­σμούς» και, ως εκ τού­του, πάν­τα μπο­ρεί να α­ναρ­ρώ­σουν και να γί­νουν ξα­νά α­πο­δο­τι­κές. Για να κα­τα­λά­βει κά­ποι­ος πό­σο γρή­γο­ρα προ­ε­ξο­φλούν οι με­το­χές το τέ­λος δυ­σμε­νών κα­τα­στά­σε­ων, αρ­κεί να υ­πο­λο­γί­σει πως ο D­ow J­o­n­es κα­τά τη διά­ρκεια του Β΄ Παγ­κο­σμί­ου Πο­λέ­μου εί­δε τα χα­μη­λά το 1942 λί­γο με­τά την ε­πί­θε­ση στο Περλ Χάρ­μπορ και δύ­ο χρό­νια πε­ρί­που πριν α­πό την πα­ρά­δο­ση των δυ­νά­με­ων του Ά­ξο­να. Οι κα­τα­θέ­σεις εί­ναι α­σφα­λείς σε πε­ρι­ό­δους η­ρε­μί­ας και ευ­η­με­ρί­ας. Σε πε­ρι­ό­δους υ­ψη­λού πλη­θω­ρι­σμού, με ε­πι­τό­κια χα­μη­λό­τε­ρα του τι­μα­ρίθ­μου, η α­ξί­α των κα­τα­θέ­σε­ων δι­α­βρώ­νε­ται. Συμ­φέ­ρει κά­ποι­ος να ξο­δεύ­ει τα χρή­μα­τα νω­ρίς πα­ρά να τα α­πο­τα­μι­εύ­ει. Οι κα­τα­θέ­τες δεν πρέ­πει να νι­ώ­θουν α­σφα­λείς στην πε­ρί­πτω­ση κα­τάρ­ρευ­σης της Ευ­ρω­ζώ­νης. Οι ε­θνι­κές τρά­πε­ζες εί­ναι ε­κτε­θει­μέ­νες στα χρέ­η άλ­λων κρα­τών και οι α­να­τα­ρά­ξεις μπο­ρεί να τις πλή­ξουν, πλήτ­τον­τας και τους πε­λά­τες. Αν υ­πάρ­ξει μα­ζι­κή φυ­γή, εν­δέ­χε­ται να υ­πάρ­ξουν πε­ρι­ο­ρι­σμοί στις α­να­λή­ψεις και στις με­τα­φο­ρές στο ε­ξω­τε­ρι­κό. Η α­πώ­λεια εμ­πι­στο­σύ­νης προς έ­να ση­μαν­τι­κό δι­ε­θνές α­πο­θε­μα­τι­κό νό­μι­σμα εν­δέ­χε­ται να με­τα­δο­θεί στη συ­νέ­χεια και στα άλ­λα νο­μί­σμα­τα και να πλη­γούν και οι κα­τα­θέ­σεις σε ξέ­νο συ­νάλ­λαγ­μα. Οι κα­τα­θέ­σεις κιν­δυ­νεύ­ουν, ε­πί­σης, α­πό κα­τα­στά­σεις πο­λε­μι­κών συρ­ρά­ξε­ων, κα­θώς οι κυ­βερ­νή­σεις ε­πι­τάσ­σουν ό,τι θε­ω­ρούν α­ναγ­καί­ο για την ε­πι­βί­ω­ση της χώ­ρας. Συ­νή­θως σε συν­θή­κες πο­λέ­μου ε­πι­κρα­τεί υ­ψη­λός πλη­θω­ρι­σμός.
  Με­τρη­τά στο μπα­ού­λο
Αν ό­λες οι κυ­βερ­νή­σεις α­πο­φα­σί­σουν με έ­να συ­ναι­νε­τι­κό δι­α­ζύ­γιο να ε­πι­στρέ­ψουν στα ε­θνι­κά νο­μί­σμα­τα, τα κρυμ­μέ­να ευ­ρώ θα έ­χουν α­ξί­α α­να­μνη­στι­κή. Το «μπα­ού­λο» δεν πλη­ρώ­νει τό­κο και, έ­τσι, τα χρή­μα­τα εί­ναι «νε­κρά». Ε­πί­σης, κιν­δυ­νεύ­ουν α­πό την πτώ­ση της α­ξί­ας του νο­μί­σμα­τος. Στο πα­ρελ­θόν, ι­δί­ως σε ε­πο­χές υ­ψη­λού πλη­θω­ρι­σμού, οι κυ­βερ­νή­σεις κα­ταρ­γού­σαν το πα­λιό νό­μι­σμα και ε­κτύ­πω­ναν και­νούρ­γιο. Σε πε­ρι­πτώ­σεις ό­πως αυ­τή, τα πα­λιά χαρ­το­νο­μί­σμα­τα εί­ναι ά­χρη­στα.
Χρυ­σός
Σε μια δι­ε­θνή νο­μι­σμα­τι­κή κρί­ση με α­πώ­λεια της εμ­πι­στο­σύ­νης προς τις κεν­τρι­κές τρά­πε­ζες και τα νο­μί­σμα­τα που εγ­γυ­ών­ται, η ζή­τη­ση για χρυ­σό α­νε­βά­ζει την τι­μή του. Αν η κρί­ση του ευ­ρώ γε­νι­κευ­τεί, πρώ­τα εί­ναι πι­θα­νό να ε­νι­σχυ­θεί το δο­λά­ριο και με­τά ο χρυ­σός. Σε πε­ρι­ό­δους έλ­λει­ψης εμ­πι­στο­σύ­νης στα νο­μί­σμα­τα, ο χρυ­σός χρη­σι­μο­ποι­εί­ται ως μέ­σο α­πο­θή­κευ­σης πλού­του αλ­λά και συ­ναλ­λα­γών. Στην Ελ­λά­δα με­τά τον πό­λε­μο τα α­κί­νη­τα πω­λούν­ταν μό­νο έ­ναν­τι χρυ­σών λι­ρών μέ­χρι τα μέ­σα της δε­κα­ε­τί­ας του ΄60. Ο χρυ­σός χρη­σι­μο­ποι­εί­ται, ε­πί­σης, ως μέ­σο ά­μυ­νας α­πέ­ναν­τι στον πλη­θω­ρι­σμό. Σε πε­ρί­πτω­ση πο­λέ­μου, ό­μως, ό­ταν υ­πάρ­χουν ελ­λεί­ψεις βα­σι­κών ει­δών, οι άν­θρω­ποι αν­ταλ­λάσ­σουν α­κό­μα και το χρυ­σά­φι αν­τί πι­να­κί­ου φα­κής. Η τι­μή του χρυ­σού πέ­φτει σε πε­ρι­ό­δους ευ­η­με­ρί­ας, ό­ταν οι με­το­χές α­πο­δί­δουν κα­λύ­τε­ρα. Α­πό το 1980 μέ­χρι το 2000 η τι­μή του χρυ­σού α­κο­λου­θού­σε πτω­τι­κή πο­ρεί­α. Α­πό το 2000 μέ­χρι σή­με­ρα έ­χει α­νέ­βει α­πό τα 300 δο­λά­ρια η ουγ­κιά στα 1.900 και έ­χει κα­τα­γρά­ψει την κα­λύ­τε­ρη α­πό­δο­ση. Βέ­βαι­α, σε συν­θή­κες πο­λέ­μου οι κυ­βερ­νή­σεις συ­νη­θί­ζουν να κα­τά­σχουν τον χρυ­σό των πο­λι­τών. Γι΄ αυ­τό η κα­το­χή μέ­σω με­το­χών ή συμ­βο­λαί­ων πο­σο­τή­των χρυ­σού που φυ­λάσ­σον­ται σε τρά­πε­ζες και θη­σαυ­ρο­φυ­λά­κια δεν ε­ξα­σφα­λί­ζει τον κά­το­χο. Α­κί­νη­τα Οι τι­μές των α­κι­νή­των στην Ελ­λά­δα α­πό το τέ­λος του πο­λέ­μου μέ­χρι πρό­σφα­τα σκαρ­φά­λω­ναν συ­νε­χώς. Στην πε­ρί­ο­δο της κρί­σης, εί­ναι η πρώ­τη φο­ρά που οι τι­μές των α­κι­νή­των δέ­χον­ται πι­έ­σεις. Αυ­τό συμ­βαί­νει για­τί στην Ελ­λά­δα τα τε­λευ­ταί­α 10-15 χρό­νια ου­σι­α­στι­κά υ­πήρ­ξε η δυ­να­τό­τη­τα α­γο­ράς α­κι­νή­των μέ­σω τρα­πε­ζι­κού δα­νει­σμού. Η κρί­ση δυ­σκό­λε­ψε την α­πο­πλη­ρω­μή των δα­νεί­ων και, έ­τσι, πολ­λοί προ­τι­μούν να που­λή­σουν έ­να α­κί­νη­το για να σώ­σουν έ­να άλ­λο. Οι τι­μές των α­κι­νή­των ε­ξαρ­τών­ται α­πό την προ­σφο­ρά και τη ζή­τη­ση. Η α­νά­πτυ­ξη δη­μι­ουρ­γεί πε­ρίσ­σευ­μα, που αυ­ξά­νει τη ζή­τη­ση για α­κί­νη­τα. Η αύ­ξη­ση της ζή­τη­σης προ­έρ­χε­ται εί­τε α­πό την αύ­ξη­ση του πλη­θυ­σμού εί­τε α­πό α­γο­ρές ξέ­νων. Ε­πί­σης, η υ­ψη­λή φο­ρο­λο­γί­α βγά­ζει πολ­λά α­κί­νη­τα για πώ­λη­ση, με α­πο­τέ­λε­σμα να πι­έ­ζον­ται οι τι­μές. Οι τι­μές των α­κι­νή­των θα α­να­κάμ­ψουν ό­ταν οι κυ­βερ­νών­τες αν­τι­λη­φθούν πως η κα­τα­στρο­φή που ε­πι­φέ­ρουν οι φό­ροι εί­ναι με­γα­λύ­τε­ρη α­πό την αύ­ξη­ση των ε­σό­δων. Μια πι­θα­νή δι­ά­λυ­ση του ευ­ρώ θα έ­χει ε­πι­πτώ­σεις στην παγ­κό­σμια οι­κο­νο­μί­α και σε πρώ­τη φά­ση θα πλή­ξει τις τι­μές των α­κι­νή­των. Σε δεύ­τε­ρη φά­ση, πολ­λοί θα σκε­φτούν πως χρή­μα­τα που μπο­ρεί να χα­θούν εί­ναι κα­λύ­τε­ρο να με­τα­τρα­πούν σε α­κί­νη­τα και να πε­ρι­μέ­νουν για κα­λύ­τε­ρες μέ­ρες. Φυ­σι­κά, θα πε­ρά­σουν δε­κα­ε­τί­ες μέ­χρι οι τι­μές των α­κι­νή­των να φτά­σουν πά­λι στα προ κρί­σης ε­πί­πε­δα.