ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτα: από το κακό στο χειρότερο!

Όπως είναι γνωστό η ρύθμιση και η προστασία των ονομασιών προέλευσης και των γεωγραφικών ενδείξεων έγινε από την ΕΕ το 1992 ύστερα από σχεδόν 20 χρόνια εσωτερικής διαβούλευσης λόγω της αντίστασης των λόμπι των μεγάλων αγροδιατροφικών επιχειρήσεων ιδιαίτερα του ευρωπαϊκού βορά. Με την απόφαση αυτή η ΕΕ επιδιώκει να κατοχυρώσει και να προστατεύσει τις παραδοσιακές μεθοδολογίες αξιοποίησης των γεωργικών προϊόντων, παράγωγο της κουλτούρας κοινωνιών περιορισμένων περιοχών. Μεθοδολογίες που έδωσαν υψηλού επιπέδου τρόφιμα που ριζώθηκαν στις κοινωνίες αυτές τόσο που επέζησαν μέχρι τώρα και μετά το πέρασμα του οδοστρωτήρα της εκβιομηχανοποίησης και του μοντερνισμού. Η προστασία αυτή, , του πνευματικού δικαιώματος εμπορικής φύσεως των παραγωγών, εκ μέρους της ΕΕ, αποσκοπεί στην διατήρηση της ποιότητας και της ποικιλομορφίας της γεωργικής παραγωγής δίνοντας ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους παραγωγούς εξασφαλίζοντας παράλληλα την σωστή πληροφόρηση του καταναλωτή.
Η φιλοσοφία αυτή αποτέλεσε εξαρχής μια ιδιαιτερότητα της ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής και προσέκρουσε στην αντίθεση των άλλων χωρών, ιδιαίτερα των ανεπτυγμένων, στις οποίες κυριαρχεί η παραγωγισμική αντίληψη στα πλαίσια της οποίας η ποιότητα είναι αποτέλεσμα μόνο της σχέσης βιομηχανίας /καταναλωτή αρκεί τα προϊόντα να ανταποκρίνονται στους υγειονομικούς κανόνες. Και τα μόνα πνευματικά δικαιώματα εμπορικής φύσεως που αναγνωρίζονται ανήκουν στην ιδιωτική σφαίρα (ευρεσιτεχνία, εμπορικά σήματα). Στα 20 και πάνω χρόνια που πέρασαν από την έγκριση των δυο πρώτων κανονισμών 2080 και 2081 του 1992 τα ευρωπαϊκά προϊόντα ΠΟΠ-ΠΓΕ - πολλά από τα οποία γνωστά στις διεθνείς αγορές και συχνά ήδη θύματα παραποίησης - έμειναν απροστάτευτα στις αγορές των μη ευρωπαϊκών χωρών που δεν αναγνωρίζουν τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Κι όσο ψηλότερο ήταν το ποιοτικό τους επίπεδο τόσο πιο ισχυρές οι προσπάθειες παραποιήσεων και κατοχύρωσής τους με βάση την νομοθεσία της κάθε χώρας. Μέχρι του σημείου που προϊόντα παγκόσμιας φήμης, όπως πχ. το προσιούτο της Πάρμας, να μην μπορεί να εξαχθεί στον Καναδά με την προστατευόμενη στην ΕΕ ονομασία του “Prosciutto di Parma” αλλά σαν “The original prosciutto – le jambon original” κι αυτό γιατί η καναδική επιχείρηση Maple Leaf είχε καταχωρίσει στον Καναδά το σήμα “Parma” από το 1987. Η ΕΕ επιδίωξε αυτά τα χρόνια την αμοιβαία καταχώριση προϊόντων με τις μη ευρωπαϊκές χώρες. Δρόμος κι αυτός αρκετά ανηφορικός που περνάει επίσης μέσα από διμερείς διαπραγματεύσεις, με περιορισμένα για την στιγμή αποτελέσματα για έλλειψη ανάλογης κουλτούρας της ποιότητας αλλά και γιατί πολλές από αυτές τις χώρες έχουν ελάχιστα προϊόντα διεθνούς βεληνεκούς να προτείνουν.
Σε αυτό το πλαίσιο άρχισαν οι διμερείς διαπραγματεύσεις με τις χώρες μέλη της NAFTA αρχίζοντας από τον Καναδά. Με στόχο , μεταξύ των άλλων, να βρεθεί και μια διέξοδος στο far west των εμπορικών σημάτων και την ταξινόμηση σε αυτές τις χώρες στην κατηγορία των κοινών ονομασιών πολλών ευρωπαϊκών προϊόντων ΠΟΠ-ΠΓΕ,σήμερα του Καναδά κι αύριο , πχ., των ΗΠΑ, κλπ. Πως δηλαδή θα σταματήσουν οι χώρες αυτές τον πόλεμο με τα εμπορικά σήματα παραποίησης των ευρωπαϊκών ΠΟΠ-ΠΓΕ και να προστατεύσουν και να διασφαλίσουν την ελεύθερη κυκλοφορία των ονομασιών προέλευσης και γεωγραφικών ενδείξεων Αποτέλεσμα: ένας συμβιβασμός, όπως ήταν φυσικό κι αναμενόμενο! Που κάνει αναμφισβήτητα ένα, βήμα προς τα μπρός, αν όχι σημαντικό, αλλά τουλάχιστον ένα θετικό βήμα. Προστατεύεται η ελεύθερη κυκλοφορία των ΠΟΠ-ΠΓΕ με αντάλλαγμα όμως την αναγνώριση του status quo για μόνο τα καταχωρισμένα ήδη εμπορικά σήματα παραποίησης, την αναγνώριση της καναδικής ταξινόμησης των κοινών ονομασιών και την παραχώρηση της νομιμοποίησης του αθέμιτου ανταγωνισμού με παραπλανητικές για τον καταναλωτή ονομασίες.