Κόκκινα δάνεια και έλλειμμα καταθέσεων η δίδυμη απειλή για τις τράπεζες

Γράφουν οι Σοφία και Ευδοκία Μύτιλη
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί ακόμα και σήμερα σε τραπεζίτες, αναλυτές και πολιτικούς η κατάσταση των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες αν και ανακεφαλαιοποιημένες δεν είναι ακόμα σε θέση να παίξουν το ρόλο τους χρηματοδοτώντας την ανάπτυξη. Η αυξητική τάση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL's) σε συνδυασμό με το υψηλό ρίσκο, που δεν επιτρέπει την επιστροφή των καταθέσεων που έφυγαν από τη χώρα, την αδυναμία πρόσβασης στις αγορές και τις συνέπειες της κρίσης δημιουργούν ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο σκηνικό όπου κυριαρχεί η έλλειψη αξιοπιστίας από όλες και προς όλες τις πλευρές. Την κατάσταση επιδεινώνουν παρεμβάσεις του Δημοσίου, όπως η άντληση βραχυχρόνιας ρευστότητας και οι διώξεις για τα δάνεια προκαλούν έμφραγμα στο σύστημα. Αντιλαμβανόμενοι την αδυναμία των τραπεζών οι τραπεζίτες και ο επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδος προτείνουν εναλλακτικές μορφές χρηματοδότης μεταξύ των οποίων την επένδυση από πλευράς των επιχειρηματιών, την αναδιάρθρωση και συρρίκνωση ολόκληρων κλάδων της παραγωγής και την πρόσβαση στα αναπτυξιακά κονδύλια της ΕΕ. Έτσι οι τράπεζες περιορίζουν εαυτόν σε ρόλο διαχειριστή της ρευστότητας, καθώς επιζητούν περιορισμένο ρίσκο και δεν διαθέτουν και την απαραίτητη τεχνογνωσία για να οδηγήσουν τις επιχειρήσεις έξω από τον λαβύρινθο.
Όπως επισήμαναν σε τοποθετήσεις τους υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη, σε ημερίδα του ΣΕΒ για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων, οι καταθέσεις δεν επιστρέφουν καθώς η τάση ανακόπηκε με το κούρεμα καταθετών στην Κύπρο και έκτοτε δεν έχει αποκατασταθεί. Αυτό οφείλεται στο έλλειμμα αξιοπιστίας και στην αύξηση του ρίσκου και του φόβου, όσο η χώρα παραμένει σε υφεσιακό περιβάλλον και δεν επιλύεται το πρόβλημα του χρέους. Παράλληλα οι συνθήκες της ύφεσης εντείνονται στο εσωτερικό της χώρας οδηγώντας σε εκρηκτική αύξηση της ανεργίας, εκτοξεύοντας τους δείκτες των NPL's και αναγκάζοντας τις τράπεζες να διακρατούν την -ούτως ή άλλως- περιορισμένη ρευστότητα που διαθέτουν.
Τη ρευστότητα απορροφά με διαρκείς εκδόσεις εντόκων γραμματίων το Δημόσιο, το οποίο αν και παράγει πρωτογενές πλεόνασμα δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει με τις υφιστάμενες ροές δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει τον δανεισμό του. Ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο από λάθος πολιτικές και διαχειριστικές επιλογές το Δημόσιο καλείται να αντλήσει μέσω εντόκων γραμματίων το ποσό των 44 δισ. προκειμένου να αναχρηματοδοτήσει αντίστοιχα που λήγουν, να πληρώσει τοκοχρεολύσια και να αποπληρώσει παλαιότερες σειρές ομολόγων που ωριμάζουν.