Εθνική… κατάθλιψη «παραλύει» την οικονομία

Του Βασίλη Σ. Κανέλλη

Σε μια έξαρση απογοήτευσης -αλλά και ρεαλισμού- ο Φρ. Νίτσε είχε γράψει: «Αν κοιτάξεις για πολλή ώρα την άβυσσο, στο τέλος και η άβυσσος θα κοιτάξει εσένα».

Τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση ειδικά, αλλά και η χώρα ολόκληρη γενικότερα ζει ένα διαρκές φλερτ με την άβυσσο, με ελάχιστα διαλείμματα αισιοδοξίας.

Είθισται την περίοδο μετά από τις εκλογές να επικρατεί αισιοδοξία στους πολίτες ότι η νέα κυβέρνηση θα «σηκώσει τα μανίκια» και θα αλλάξει την πορεία της χώρας. Ετσι και μετά τις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου υπήρξε μια διάχυτη ελπίδα ότι παρά τις δυσκολίες και τα ασφυκτικά περιθώρια που άφηνε το Μνημόνιο του καλοκαιριού, η χώρα θα έβγαινε από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης, της στασιμότητας, της απαισιοδοξίας για την οικονομία.

Όμως, πέντε μήνες μετά, και στη δύση αυτού του έτους, οι πολίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με νέους φόβους και η εθνική «κατάθλιψη» επανέρχεται σε όλη τη χώρα. Η σκληρή στάση των δανειστών (η οποία, ωστόσο, θα έπρεπε να είναι αναμενόμενη), οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων από την πλευρά της κυβέρνησης, η κόπωση ενός λαού που επί έξι χρόνια βρίσκεται σε ασφυκτική πίεση μέτρων, αλλά και η αίσθηση ότι η οικονομία και το κράτος «σέρνονται», δημιουργούν ένα εξαιρετικά αρνητικό κλίμα.

«Παγωμένη χώρα»
Η Ελλάδα μοιάζει «παγωμένη», η οικονομική δραστηριότητα δεν μπορεί να κάνει restart, οι επιχειρήσεις αδυνατούν να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις, καθώς οι περισσότερες βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο εξαιτίας των υπέρογκων υποχρεώσεων. Ακόμη και οι εξαγωγές δείχνουν να πλήττονται σφόδρα από τα capital controls, τα «μπλόκα» στις σιδηροδρομικές μεταφορές, την έλλειψη πρώτων υλών αλλά και την παντελή απουσία χρηματοδοτικής στήριξης.

Στο εσωτερικό της χώρας η αίσθηση της απογοήτευσης επιδεινώνει και τα δημόσια οικονομικά. Οι πολίτες καταναλώνουν όλο και λιγότερα, οι έμποροι δεν περιμένουν πολλά από τις γιορτές των Χριστουγέννων, τα ανεξόφλητα χρέη προς το Δημόσιο αυξάνονται με ρυθμούς 800 εκατ. με ένα 1 δισ. ευρώ τον μήνα, τα ασφαλιστικά ταμεία καταρρέουν αφενός επειδή οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι δεν πληρώνουν εισφορές και αφετέρου εξαιτίας των ευέλικτων μορφών εργασίας που μειώνουν τα έσοδά τους.

Αλλά και στον τομέα των «κόκκινων» δανείων η κατάσταση αντί να βελτιώνεται χειροτερεύει. Εν αναμονή της συμφωνίας με τους δανειστές και την είσοδο των ξένων funds, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ξεπερνούν πλέον τα 107 δισ. ευρώ. Ολο και περισσότερες επιχειρήσεις κηρύσσουν στάση πληρωμών, όλο και πιο πολλά νοικοκυριά δεν πληρώνουν δόσεις για στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια.

Βεβαίως και υπάρχουν θετικά νέα, όπως η πρόβλεψη για έξοδο από την ύφεση το 2016, η μείωση της ανεργίας (έστω και εποχιακή), η τουριστική έκρηξη που θα συνεχιστεί ενισχύοντας σημαντικά τα κρατικά έσοδα και την απασχόληση. Όμως, δεν αρκούν για να δημιουργήσουν κλίμα οικονομικής ασφάλειας και ψυχολογικής ανάτασης.