Οι εννέα εβδομάδες – «φωτιά» για την κυβέρνηση και τη χώρα

Του Βασίλη Σ. Κανέλλη

Είναι 20 Φεβρουαρίου 2015, ακριβώς ένα χρόνο από σήμερα, και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δοκιμάζεται στο Eurogroup, όπου και επιτυγχάνεται η πρώτη σημαντική συμφωνία με τους δανειστές. Η συμφωνία προβλέπει παράταση της δανειακής σύμβασης κατά τέσσερις μήνες και στο κείμενο τονίζεται μεταξύ άλλων:

«Οι ελληνικές αρχές θα παρουσιάσουν έναν πρώτο κατάλογο μεταρρυθμιστικών μέτρων, επί τη βάση της τρέχουσας συμφωνίας, ως το τέλος της Δευτέρας 23ης Φεβρουαρίου (2015). Οι Θεσμοί θα εκφέρουν μια πρώτη άποψη για το εάν αυτή είναι επαρκώς συνεκτική, ώστε να αποτελέσει ένα έγκυρο σημείο εκκίνησης για την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Ο κατάλογος αυτός θα διευκρινιστεί περαιτέρω και κατόπιν θα συμφωνηθεί με τους Θεσμούς ως τα τέλη του Απριλίου…. Οι ελληνικές αρχές επαναλαμβάνουν την αδιαμφισβήτητη δέσμευσή τους να τιμήσουν τις οικονομικές υποχρεώσεις τους προς όλους τους πιστωτές τους πλήρως και εγκαίρως».

Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας ο Γιάνης Βαρουφάκης ο οποίος, μετά το «επεισόδιο» με τον Γ. Ντάισελμπλουμ στην Αθήνα, δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι θα πρέπει να υπάρξουν χρονοδιαγράμματα και πως το τέλος Απριλίου είναι η καταληκτική ημερομηνία. Αργότερα… αρχίζουν τα δύσκολα.

Δυστυχώς λίγες εβδομάδες αργότερα όλη η Ελλάδα και η Ευρώπη αντιλήφθηκαν το «δόγμα Γιάνη», ήτοι καθυστερήσεις, έλλειψη συνεννόησης, υπεκφυγές και μια αξιολόγηση που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε. Με τα γνωστά για την οικονομία αποτελέσματα, δηλαδή αδυναμία πληρωμής των δόσεων, κλειστές τράπεζες και νέο Μνημόνιο.

Zoύμε μέρες του 2015
Η συμφωνία του Ιουλίου, όπως και πέρυσι τον Φεβρουάριο, προέβλεπε ολοκλήρωση της αξιολόγησης το ταχύτερο, μέχρι τον Νοέμβριο. Τέσσερις μήνες αργότερα ο χρόνος έχει «παγώσει» στο μέτωπο της οικονομίας, όμως, έχουν προστεθεί κι άλλα δύο δύσκολα προβλήματα για την κυβέρνηση. Το Προσφυγικό και η οργή της κοινωνίας η οποία αντικατοπτρίζεται από τις δυναμικές κινητοποιήσεις, τις καταδικαστέες εκδηλώσεις βίας αλλά και τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι οι πολίτες είναι εξοργισμένοι, φοβισμένοι, απαισιόδοξοι για το μέλλον και απογοητευμένοι από την κυβέρνηση.

Ενα χρόνο μετά και η χώρα ξαναζεί μέρες του 2015 με τελεσίγραφα και ημερομηνίες – σταθμούς, που εντελώς συμπτωματικά είναι ίδιοι.

Λίγες ημέρες πριν κλείσει ο Φεβρουάριος και στο Μέγαρο Μαξίμου βρίσκονται αντιμέτωποι με μια «Λερναία Υδρα», με μέτωπα που ανοίγουν το ένα μετά το άλλο. Το απίστευτο αλαλούμ που προκλήθηκε με την απομάκρυνση του Μανόλη Σφακιανάκη από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος κατέδειξε την έλλειψη συνεννόησης αλλά και κάποιες προσωπικές στρατηγικές υπουργών. Η παραίτηση του Παν. Σγουρίδη, επίσης, «μάτωσε» την κυβέρνηση, καθώς ο υφυπουργός Υποδομών ουσιαστικά υιοθέτησε τη γραμμή της αντιπολίτευσης που υποστηρίζει ότι ο πρωθυπουργός ξεγέλασε τους αγρότες.

Αλαλούμ
Την ίδια στιγμή το απίστευτο αλαλούμ για το φορολογικό καθεστώς που θα ισχύσει φέτος αλλά και οι σοβαρές εκκρεμότητες που υπάρχουν στην πρόταση Κατρούγκαλου για το Ασφαλιστικό, επιτείνουν την αβεβαιότητα για τις διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς, αλλά και για την ταχύτερη αξιολόγηση της οικονομίας.

Πλέον και στην κυβέρνηση εκφράζουν φόβους ότι δεν θα κλείσει συμφωνία με τους δανειστές μέχρι το τέλος Μαρτίου, ενώ υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για συνέχιση των διαπραγματεύσεων μέχρι το Πάσχα των Ορθοδόξων, δηλαδή το Μάιο. Καθόλου τυχαία δεν είναι η ανάλυση του ινστιτούτου Stratfor, το οποίο αναφέρει ότι ο μήνας – κλειδί είναι ο Μάιος, κι όχι μόνο για την οικονομία.

Αλλωστε, τότε ολοκληρώνεται το τρίμηνο τελεσίγραφο των Ευρωπαίων για το Προσφυγικό, με την Ελλάδα να πρέπει να ολοκληρώσει όλες τις δεσμεύσεις της για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών αλλά και την καταγραφή και φιλοξενία όσων προσφύγων εισέρχονται στο ελληνικό έδαφος. Μέχρι τον Μάιο, ωστόσο, η κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει την ασφυκτική πίεση της κοινωνίας και ταυτόχρονα τις απαιτήσεις των δανειστών, οι οποίοι ξεκάθαρα ζητούν μείωση συντάξεων για να κλείσει το Ασφαλιστικό και νέα μέτρα για να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό. Ενδεχομένως ο πρωθυπουργός να αναγκαστεί να κάνει υποχωρήσεις, προκειμένου να κλείσει η συμφωνία και να ανοίξει ο διάλογος για το χρέος. Στο Μαξίμου ποντάρουν… όλα τα λεφτά τους σε μια αναδιάρθρωση του χρέους που θα μπορούσαν να «πουλήσουν» όχι μόνο επικοινωνιακά αλλά και ουσιαστικά. Ομως, αν κρίνει κανείς από τις προθέσεις των δανειστών, το «αντάλλαγμα» ενδεχομένως να είναι εξαιρετικά βαρύ για τη χώρα και δύσκολα να το αντέξει η κυβέρνηση.

Αν, επομένως, δεν υπάρξουν ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις (τις οποίες απεύχονται όχι μόνο στην κυβέρνηση αλλά και στα κόμματα της αντιπολίτευσης) οι επόμενες εννέα εβδομάδες θα κρίνουν την πορεία της χώρας σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΗ
Φόβοι για νέους τριγμούς

Κρίσιμος παράγοντας για μια ομαλή πορεία της Ελλάδας είναι ασφαλώς η διόγκωση της λαϊκής δυσαρέσκειας και η συνέχιση ή όχι των κινητοποιήσεων. Ομως, ενδεχόμενες επώδυνες αποφάσεις για τις συντάξεις ή νέα φορολογικά βάρη μπορεί να ανάψουν ξανά τη φωτιά σε μια κοινωνία η οποία δεν έχει άλλες αντοχές. Η πορεία των εσόδων δείχνουν ότι η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών έχει εξαντληθεί. Η ιδιότυπη στάση πληρωμών στα δάνεια (που αυξάνονται συνεχώς) ή στις ασφαλιστικές εισφορές, είναι επίσης στοιχεία της συσσωρευμένης δυσαρέσκειας και απαισιοδοξίας για το μέλλον. Στην πρόσφατη δημοσκόπηση της MRB, το 63,9% αναφέρει ότι η λέξη που τους εκφράζει είναι η οργή, το 49,3% η ντροπή, το 46,9% ο φόβος.