Οι χαμένες μάχες της Ελλάδας για τα προϊόντα ΠΟΠ

Ισχυρό πλήγμα δέχονται τα φημισμένα ελληνικά προϊόντα με τις εμπορικές συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα στην εκάστοτε χώρα να τα «εκμεταλλεύεται» και να τα «βαφτίζει» ως δικά της, ενώ ήδη η Ελλάδα μετράει πολλές χαμένες μάχες.

Τούρκοι, Καναδοί, Τσέχοι, Αφρικανοί και άλλοι έχουν καταφέρει μεγάλα χτυπήματα στα ελληνικά προϊόντα, ενώ στην καλύτερη των περιπτώσεων η ελληνική πολιτεία αδυνατεί να υπερασπιστεί επαρκώς προϊόντα-σφραγίδα της χώρας.

Τρανταχτά παραδείγματα η «ναυαρχίδα» των ελληνικών Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), η φέτα, με εξαγωγές που ξεπερνούν τα 380 εκατ. ευρώ ετησίως, οι ελιές Καλαμάτας και φυσικά το τελευταίο χτύπημα με το τσέχικο… «greek yogurt» και η φέτα… Νοτίου Αφρικής!

Η Ελλάδα εκχωρεί το συγκριτικό της πλεονέκτημα και μάλιστα δεν λαμβάνει απολύτως κανένα αντάλλαγμα για αυτό, ενώ μέσα από νέες συμφωνίες έρχονται και άλλες ήττες, όπως η συμφωνία TTIP.

Οι μάχες της ελληνικής φέτας

Η ελληνική φέτα ύστερα από μάχη δεκαετιών κατόρθωσε να λάβει γεωγραφική ονομασία προέλευσης (πρόκειται για τα προϊόντα Προστατευόµενης Γεωγραφικής Ένδειξης – ΠΓΕ) γιατί το αιγοπρόβειο γάλα με το οποίο παρασκευάζεται προέρχεται από ελληνικές φυλές που έχουν τη δυνατότητα να βόσκουν στη μοναδική χλωρίδα της Ελλάδας.

Τώρα πλέον μετά τον Καναδά εκχωρείται και σε αφρικανικές χώρες μετά τη συμφωνία της Ε.Ε. την οποία υπέγραψε πριν λίγες ημέρες και η Ελλάδα.

Παρά τις αντιδράσεις που υπήρξαν τον τελευταίο καιρό για την επίμαχη συμφωνία με τη Νότια Αφρική, επικυρώθηκε τελικά η συμφωνία μεταξύ της Ε.Ε. και των έξι χωρών-μελών της ομάδας SADC (Μποτσουάνα, Λεσότο, Μοζαμβίκη, Ναμίμπια, Νότια Αφρική και Σουαζιλάνδη), που προβλέπει ότι η φέτα και οι ελιές Καλαμάτας μένουν εκτός λίστας της «προστασίας» ευρωπαϊκών προϊόντων προέλευσης.

Αν και στη συμφωνία περιλαμβάνονται περισσότερα από 200 ευρωπαϊκά ΠΟΠ, στην περίπτωση της φέτας και της ελιάς Καλαμών τονίζεται ότι για διάστημα 5 ετών οι παραγωγοί της Ν. Αφρικής έχουν τη δυνατότητα παραγωγής και εμπορίας φέτας με την επωνυμία «South Africa Feta» ή «Feta Style» ή «Feta-type» με την υποχρέωση να αναγράφουν τον τρόπο παραγωγής τους.

Το μόνο που κατάφερε να κερδίσει η χώρα μας ήταν η… υπόσχεση του επιτρόπου Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν, ότι «κατά τη μεταβατική περίοδο των 5 ετών από την ημερομηνία έναρξης της συμφωνίας Ε.Ε.-SADC θα αρχίσει η διαδικασία αναθεώρησης, με σκοπό να επιτύχει για όλες τις Γεωγραφικές Ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένης της φέτας, το ίδιο επίπεδο προστασίας».

Ουσιαστικά η Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) «φέτα» τίθεται βαθμιαία υπό κατάργηση, κάτι που είναι εμφανές ότι θα έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της κατοχύρωσης της ελληνικής παραγωγής φέτας, για την οποία στο παρελθόν δόθηκε σκληρή μάχη κυρίως με τη Δανία στο πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η θεσμοθέτηση της ΠΟΠ αποτέλεσε συγκριτικό πλεονέκτημα για τα ελληνικά ποιοτικά προϊόντα και την ελληνική αιγοπροβατοτροφία, από το οποίο ωφελείται η κτηνοτροφία και ο κλάδος της γαλακτομικής-τυροκομικής.

Ωστόσο, μετά τη συμφωνία της Ε.Ε. με 15 κράτη της Νοτίου Αφρικής (SADC), η Ελλάδα εξασφάλισε τη δέσμευση ότι θα αναθεωρηθεί η συμφωνία σε βάθος πενταετίας από την Κομισιόν με στόχο να προστατευθεί η φέτα, όμως δεν πέτυχε την εξαίρεση της φέτας από τη δικαιωματική προστασία ως ΠΟΠ.

Ύστερα από έλεγχο που έκανε η Ελληνική Πρεσβεία στη Νότια Αφρική, διαπιστώθηκε ότι κυκλοφορούν 47… φερόμενες ως «φέτες» από αγελαδινό γάλα –και όχι αιγοπρόβειο- εκμεταλλευόμενες την αυξημένη ζήτηση της ελληνικής παροικίας στο Γιοχάνεσμπουργκ, πρωτεύουσα της Νότιας Αφρικής.

Η έρευνα του ελληνικού γραφείου για την Αφρική έδειξε:

• Ύπαρξη μιας και μόνο εισαγόμενης φέτας, και μάλιστα της ελληνικής «Δωδώνη»
• Όλα ανεξαιρέτως τα παρεμφερή προϊόντα τύπου φέτας είναι αποκλειστικά παραγωγής Νότιας Αφρικής
• Κατ’ αντίθεση με τους τυποποιημένους όρους παραγωγής φέτας σχεδόν όλα τα τοπικά προϊόντα παρασκευάζονται από αγελαδινό γάλα, με τρεις μόνο εξαιρέσεις οποίες αναφέρουν χρήση αιγοπρόβειου γάλακτος (δύο αποκλειστικά αιγοπρόβειου και μια πρόσμιξη αγελαδινού/αιγοπρόβειου)
• Πράγματι, εξαιρουμένων ελάχιστων προϊόντων οποία φέρουν ένδειξη «τύπου φέτας» (style), είναι γενικευμένη η χρήση της ονομασίας «feta» με μόνες άλλες ειδικότερες ενδείξεις ως προς τυχόν επιπλέον συστατικά (π.χ. with herbs, with black pepper κλπ.)
• Η χρήση της ονομασίας «feta» στην τοπική αγορά γίνεται από τους οκτώ τοπικούς παραγωγούς Woolworths, Fairview, Pick n’Pay, Haryson’s, Simonsberg, Clover, Karoo, Meze.

Παράλληλα, για τον Σεπτέμβριο έχει προσδιοριστεί η συμφωνία της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ, γνωστή και ως TTIP (Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων), όπως και αυτή με τον Καναδά, οι οποίες προβλέπουν ανάλογη «απελευθέρωση», κάτι που θα γεμίσει τα ράφια με «φέτα Μόντρεαλ» και «λευκό τυρί Μανχάταν».

Η φέτα, ύστερα από χρόνιες διεκδικήσεις της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Δανίας, με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου κατοχυρώθηκε τελεσίδικα ως ελληνικό ΠΟΠ στις 25/10/2005. Αυτό σημαίνει ότι από τον Οκτώβριο του 2007  κυκλοφορεί αποκλειστικά ως ελληνικό προϊόν. Η απόφαση αφορά, όμως, μόνο τις χώρες της Ε.Ε.