Η Ελλάδα δυσκολεύει τους ομογενείς για την ιθαγένεια

Του Νομικού Χρήστου Ηλιόπουλου*

Το ενδιαφέρον των ομογενών για την ελληνική ιθαγένεια, που είναι και ευρωπαϊκή ιθαγένεια, εξακολουθεί να είναι μεγάλο. Πάρα πολλοί γόνοι Ελλήνων, που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, επιθυμούν να αποκτήσουν ελληνικό διαβατήριο και ελληνική ταυτότητα, βασιζόμενοι στους νόμους της Ελλάδος που προβλέπουν την κτήση ελληνικής ιθαγενείας για όσους έχουν γεννηθεί εκτός Ελλάδος, εφόσον δύνανται να αποδείξουν ότι έχουν έναν πρόγονο (γονέα, παππού ή γιαγιά) πού είχε γεννηθεί στην Ελλάδα.

Οι προϋποθέσεις για να πάρει κάποιος που έχει γεννηθεί εκτός Ελλάδος την ελληνική ιθαγένεια είναι ήδη αυστηρές και απαιτούν πλήρη σειρά πιστοποιητικών γεννήσεως και γάμου, τόσο του προγόνου που είχε γεννηθεί στην Ελλάδα, όσο και των απογόνων του, μέχρι και την γέννηση του προσώπου που αιτείται σήμερα της ιθαγενείας. Η γραφειοκρατία στις ελληνικές υπηρεσίες είναι μεγάλη και οι απαιτήσεις για ταυτοπροσωπία σχεδόν εξαντλητικές. Επί παραδείγματι, οι αρχές απαιτούν να αποδεικνύεται ότι το όνομα του αρχικού Έλληνα που γεννήθηκε στην Ελλάδα και το όνομά του όπως αυτό εμφανίζεται σε γάμους και γεννήσεις στο εξωτερικό, είναι το ίδιο ή παρόμοιο και ότι ανήκει στο ίδιο πρόσωπο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο Ιωάννης Ξυδέας που είχε γεννηθεί στο νομό Κορινθίας είναι το ίδιο πρόσωπο με τον John Xydias που παντρεύτηκε στον Καναδά. Οι ελληνικές αρχές ζητούν ταυτοπροσωπία ακόμα και μεταξύ του Κανδανάς, που γεννήθηκε στην Λέσβο και του Kantanas πού έκανε παιδί στις ΗΠΑ. 

Στις ήδη υπάρχουσες γραφειοκρατικές προϋποθέσεις για την κτήση ιθαγενείας με καθορισμό, έρχεται να προστεθεί μία νέα οδηγία του υπουργείου, που απαιτεί από τους ομογενείς που επιθυμούν να πάρουν ελληνικό διαβατήριο να εμφανισθούν αυοπροσώπως στο Προξενείο της Ελλάδος και να υπογράψουν εκεί πληρεξούσιο προς τον εκπρόσωπό τους στην Ελλάδα για να υποβάλει την αίτηση και τα έγγραφα του φακέλλου. Η νέα οδηγία λέει ότι δεν γίνεται πλέον δεκτό το πληρεξούσιο που μπορεί ο ομογενής να υπογράψει σε συμβολαιογράφο της χώρας όπου διαμένει, έστω κι αν μετά το επικυρώσει στο Προξενείο, ή ακόμα κι αν έχει την σφραγίδα της Χάγης (Αποστίλλη), για τις χώρες που εφαρμόζουν την Αποστίλλη (ΗΠΑ, Αυστραλία, όχι όμως και ο Καναδάς). 

Αυτό σημαίνει ότι ο καταγόμενος από Έλληνες γονείς ή παππούδες - γιαγιάδες, που δεν κατοικεί κοντά στο Προξενείο της Ελλάδος, πρέπει να υποστεί την ταλαιπωρία του ορισμού ραντεβού με τον αρμόδιο του Προξενείου και της μετάβασης εκεί για να υπογράψει πληρεξούσιο. Μέχρι τώρα, οι αρχές στην Ελλάδα δεχόντουσαν και τα νόμιμα πληρεξούσια που υπέγραφαν οι αιτούντες σε τοπικό συμβολαιογράφο. Σημειώνεται ότι κατά το νόμο στην Ελλάδα, μπορείς να πουλήσεις το σπίτι σου στην Ελλάδα με πληρεξούσιο που θα έχεις κάνει σε συμβολαιογράφο της χώρας όπου διαμένεις, εφόσον έχει επικύρωση Προξενείου ή Απστίλλη, αλλά δεν μπορείς με το ίδιο πληρεξούσιο να αιτηθείς την ελληνική ιθαγένεια.

Το πρόβλημα δεν είναι απλώς διαδικαστικό, αλλά πολύ ουσιαστικό για τα παιδιά ή εγγόνια Ελλήνων που μένουν σε χώρες όπως η Δομινικανή Δημοκρατία, που για να βρουν Προξενείο της Ελλάδος πρέπει να πάνε στην ...Κούβα! Αλλά και για τα παιδιά Ελλήνων που μένουν σε απομακρυσμένες περιοχές στον Καναδά, στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία, που μένουν μακριά από το Προξενείο, ή δυσκολεύονται να κλείσουν ραντεβού, το οποίο μπορεί να ορισθεί σε ένα ή δύο μήνες, ενώ το ραντεβού στον τοπικό συμβολαιογράφο μπορεί να κλειστεί εύκολα και άμεσα.

Η δικαιολογία των ελληνικών αρχών για την προσθήκη της απαίτησης πληρεξουσίου μόνο από το Προξενείο και όχι από τοπικό συμβολαιογράφο, είναι ότι πρέπει να αποδεικνύεται η αυτοπρόσωπη και άρα πραγματική δήλωση του αιτούντος ότι θέλει την ιθαγένεια. Η αιτιολογία αυτή δεν είναι επαρκής, διότι η κτήση ιθαγενείας δεν έχει μεγαλύτερη σημασία από πολλές άλλες νομικές πράξεις, όπως η πώληση ακινήτου, ή η διενέργεια σοβαρών δικών στην Ελλάδα, που άνετα μπορούν να γίνουν στο όνομα του ομογενούς με πληρεξούσιο συμβολαιογράφου αλλοδαπής χώρας και δεν απαιτείται αναγκαστικά πληρεξούσιο μόνο από το Προξενείο.

     *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws, του δικτύου συνεργατών του Ιωάννη Μποζίκα