Γονική Παροχή Με Παρακράτηση Επικαρπίας

Του συνεργάτη μας Χρήστου Ηλιόπουλου*

Ο γονέας μπορεί να μεταβιβάσει ένα ακίνητό του σε ένα παιδί του. Κατ’ αρχάς, η μεταβίβαση (που στην ουσία είναι δωρεά), γίνεται για την πλήρη κυριότητα, δηλαδή με την γονική παροχή το παιδί αποκτά από τον γονέα του την πλήρη κυριότητα του ακινήτου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να το κατοικήσει αμέσως, ή να το εκμισθώσει (νοικιάσει) ή ακόμα και να το πουλήσει.

Πολύ συχνά όμως, ο γονέας με την γονική παροχή μεταβιβάζει στο παιδί του την ψιλή μόνο κυριότητα του ακινήτου και παρακρατά την επικαρπία. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί αποκτά μεν το ακίνητο, αλλά δεν μπορεί να το κατοικήσει, ούτε να το νοικιάσει, διότι το δικαίωμα της επικαρπίας έχει παρακρατηθεί από τον γονέα, ο οποίος μπορεί να διαμένει στο ακίνητο, ή να το εκμισθώνει και να λαμβάνει τα μισθώματα. Θεωρητικώς, το παιδί μπορεί να πωλήσει μόνο την ψιλή κυριότητα, κάτι που όμως δεν γίνεται πολύ συχνά, διότι δεν υπάρχουν πολλοί που να ενδιαφέρονται να αγοράσουν την ψιλή μόνο κυριότητα ενός ακινήτου. Όσο πιο μεγάλης ηλικίας είναι ο επικαρπωτής γονέας, τόσο πιο πιθανό είναι να βρεθεί αγοραστής της ψιλής κυριότητος. 

Εάν στο συμβόλαιο της γονικής παροχής ψιλής κυριότητας δεν αναγράφεται κάτι άλλο, η επικαρπία ορίζεται συνήθως εφ’όρου ζωής του επικαρπωτή γονέα. Αυτό σημαίνει ότι όσο ζει ο γονέας, είναι αυτός που δικαιούται να κατοικεί στο ακίνητο ή να το νοικιάζει και να παίρνει τα ενοίκια. Μετά τον θάνατό του, η επικαρπία αποσβήνεται αυτομάτως και η ψιλή κυριότητα που είχε τα παιδί ενδυναμώνεται σε πλήρη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει πλέον το δικαίωμα και να κατοικεί σ’ αυτό, να το εκμισθώνει, ή και να το πουλήσει χωρίς περιορισμό.

Συχνά, ο γονέας μεταβιβάζει με γονική παροχή το ακίνητο στο παιδί του, αλλά παρακρατά την επικαρπία εφ’ όρου ζωής του, αλλά και εφ’ όρου ζωής του ή της συζύγου του, μετά θάνατον του ιδίου. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και μετά τον θάνατο του γονέα που είχε παρακρατήσει την επικαρπία, η επικαρπία δεν αποσβήνεται, αλλά διατηρείται υπέρ του άλλου γονέα ή συζύγου του αρχικού κυρίου και μόνο μετά τον θάνατο και του ετέρου συζύγου, η ψιλή κυριότητα του παιδιού θα μετατραπεί σε πλήρη. Για να γίνει αυτό βεβαίως απαιτείται ο άλλος γονέας ή ο σύζυγος να προβεί σε αποδοχή της πρότασης δωρεάς της επικαρπίας που του έχει κάνει ο αρχικός κύριος του ακινήτου με το συμβόλαιο της γονικής παροχής. Η αποδοχή γίνεται με ξεχωριστή συμβολαιογραφική πράξη, στην οποία ο σύζυγος δηλώνει ότι αποδέχεται την πρόταση δωρεάς επικαρπίας και έτσι μετά τον θάνατο του αρχικού κυρίου, ο έτερος σύζυγος, εφόσον είναι στην ζωή, θα διατηρήσει εκείνος την επικαρπία εφ’ όρου ζωής.

Εάν ο επικαρπωτής αρχικός κύριος ή η σύζυγός του που έχει στο μεταξύ αποδεχθεί την πρόταση δωρεάς επικαρπίας και έχει αποκτήσει την επικαρπία μετά τον θάνατο του συζύγου της, το επιθυμούν, μπορούν να παραιτηθούν από την επικαρπία και με αυτόν τον τρόπο η ψιλή κυριότητα του παιδιού μετατρέπεται αυτομάτως σε πλήρη, ενώ οι γονείς του είναι ακόμα εν ζωή.

 *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος

 είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, 

Master of Laws.