Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα, το πρώτο ελληνικό Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO

Στο κέντρο της Πελοποννήσου, στις Βάσσες της αρχαίας Φιγαλείας, σε υψόμετρο 1130 μέτρων στέκει αγέρωχος και αειθαλής ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα. Εμπνευστής και κατασκευαστής του ναού ο Ικτίνος, μέγας αρχιτέκτονας της αρχαιότητας, που μαζί με τον Καλλικράτη σχεδίασε τον Παρθενώνα. Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα είναι το έργο που ο Ίκτίνος σχεδίασε ακριβώς πριν τον Παρθενώνα και αποτέλεσε την κεντρική ιδέα. Το πανανθρώπινο αυτό στολίδι της αρχιτεκτονικής είναι το πρώτο απο τα μνημεία της Ελλάδας που αναγνωρίστηκε από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, το 1986. Τον ναό μπορείτε να προσεγγίσετε από την Ηλεία, μετά από μια μαγευτική διαδρομή δίπλα στον ρου του ποταμού Νέδα, ή από την Τρίπολη και τη Μεγαλόπολη. Ο Ικτίνος μελέτησε διεξοδικά τον περιβάλλοντα χώρο όταν ανέλαβε την οικοδόμηση του ναού. Για την κατασκευή του προτίμησε να χρησιμοποιήσει τον τεφρό ασβεστόλιθο, ο οποίος είναι υλικό του τόπου. Αυτή η επιλογή είχε ως αποτέλεσμα ο ναός να μοιάζει με φυσικό στοιχείο του χώρου, αυθύπαρκτος και αιώνιος. 

Οι αναλογίες του μήκους και του πλάτους είναι έτσι υπολογισμένες, ώστε το τεράστιο μέγεθος του ναού να εξισορροπείται από τη χάρη που αποπνέει. Το ίδιο το φως χρησιμοποιείται από τον μεγάλο καλλιτέχνη ως δομικό στοιχείο του ναού. Οι φωτοσκιάσεις αρχικά δημιουργούν την ψευδαίσθηση πως ο ναός είναι μικρότερος από το πραγματικό του μέγεθος, όσο πλησιάζει κανείς, όμως, αποκαλύπτονται σταδιακά οι πραγματικές του διαστάσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το μνημείο δεν επιβάλλεται με τον όγκο του στον χώρο, ενώ αποπνέει ισχύ, κάλλος και αρμονία όταν κάποιος βρεθεί κοντά του. 

Ο ναός συνδυάζει αρχαϊκά, κλασικά και παραδοσιακά αρκαδικά χαρακτηριστικά. Έτσι προσφέρει ένα ελκυστικό μείγμα του παλιού και του νέου, του αγροτικού και του εκλεπτυσμένου. Εικάζεται πως η κεντρική στήλη του ναού αντανακλούσε την πρώτη ακτίνα του θερινού ηλιοστασίου, αντιπροσωπεύοντας το αιώνιο απολλώνιο φως. Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε πρόκειται για το πρώτο ανεικονικό, αφηρημένης σύλληψης, εικαστικό γλυπτό στην ιστορία της ανθρωπότητας. athens voice