ΤΟ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΗΣ ΕΤΕ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ...

ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 10 ΧΡΟΝΙΑ-ΠΟΤΕ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΚΑΤΙ;

H ΖΩΗ και ο χρόνος βρίσκονται σε μία ατελείωτη φυγή. Στη διάρκεια μιας ζωής, που είναι όσο μια ανάσα στην απεραντοσύνη των χρόνων, εκτυλίσσονται διάφορα μικρά και μεγάλα γεγονότα, ευχάριστα ή δυσάρεστα. Το αυτό συμβαίνει και με την πορεία στους χρόνους μιας πόλεως.

Του ΔΗΜ. Κ. ΣΤΡΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ένα θέμα που απασχολεί τους κατοίκους της Κυπαρισσίας πολλές δεκαετίες, είναι το νεοκλασικό κτίριο της Ε.Τ.Ε., το οποίο αγοράσθηκε από τον τέως Δήμο Κυπαρισσίας στις 16-06-1997, έναντι του ποσού των 111.612,000 δραχμών. Το ποσό της προκαταβολής, το οποίο ήταν 22.322.400 δραχμές, δόθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού (με τότε Υπουργό τον Ευάγγελο Βενιζέλο) με παρέμβαση του βουλευτή Σταύρου Μπένου. Τα υπόλοιπα χρήματα δόθηκαν σε 60 μηνιαίες δόσεις, των 1.488.160 δρχ. η κάθε μία. Οι δόσεις εισπράττονταν μέσω της ΔΟΥ Κυπαρισσίας από τα τακτικά έσοδα του τότε Δήμου, μέσω ΔΕΗ συν τους τόκους.

Η αγορά έγινε  με περιπετειώδη τρόπο. Στις 14 Μαρτίου 1997, το Δημοτικό Συμβούλιο, προκειμένου να αποτρέψει άλλους αγοραστές (η Ε.Τ.Ε. είχε ανακοινώσει την πώληση του κτιρίου), πήρε απόφαση δεσμεύσεως του χώρου του οικοδομικού τετραγώνου 25, για να δημιουργήσει Κέντρο Πολιτισμού και Πνευματικών Εκδηλώσεων με τη διαδικασία τροποποίησης του εγκεκριμένου σχεδίου (Ν.Δ.17-7-1923), εγκρίνοντας την αναστολή εκδόσεως οικοδομικών αδειών στο συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο.

Στις 18-03-1997 πραγματοποιήθηκε η Δημοπρασία σε αίθουσα της Ε.Τ.Ε. στην Αθήνα με ποσό εκκίνησης 110.000 δρχ. και κατακυρώθηκε στους επιχειρηματίες κ.κ. Γ. Ζωγόπουλο και Κ. Θεοδωρόπουλο με το ποσό των 11.612.000 δρχ.

Το Δημοτικό Συμβούλιο συνεδρίασε εκτάκτως στις 20-3-1997 και αποφάσισε με το ίδιο ποσό να δοθεί στο Δήμο. Έτσι, στις 21-03-1997 έστειλε έγγραφο στην Ε.Τ.Ε. με την απόφασή του. Στις 21-05-1997, η Ε.Τ.Ε. ενέκρινε την πώληση του νεοκλασικού στο Δήμο, βασιζόμενη σε νόμο που λέει ότι στις περιπτώσεις αυτές προτιμούνται οι Δήμοι. Έτσι, στις 16-06-1997, ο Δήμαρχος Ηλίας Τσιγγάνος και εγώ μεταβήκαμε στα γραφεία της Ε.Τ.Ε. στην Αθήνα και υπογράψαμε τα συμβόλαια.

Το νεοκλασικό αυτό έχει χαρακτηρισθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού με το ΦΕΚ 210/8/1-3-1980 (Υπουργός Νιάνιας) έργο τέχνης που χρειάζεται προστασία, όπως και ο περιβάλλοντας χώρος (μαντρότοιχος). Το νεοκλασικό αυτό είναι μελέτη του σπουδαίου Γερμανού Αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ.

Ακόμη, θυμάμαι την αυθημερόν επιστροφή μας στην Κυπαρισσία από την Αθήνα μετά την υπογραφή και το έκτακτο Δημοτικό Συμβούλιο την ίδια μέρα, στην γεμάτη από δημότες αίθουσα συνεδριάσεων όπου μεταφέραμε το χαρμόσυνο γεγονός. Η είδηση είχε φθάσει στην πόλη πριν από εμάς σε ελάχιστο χρόνο. Θυμάμαι τον ενθουσιασμό και τα χειροκροτήματα για το αίσιο τέλος του νεοκλασικού, που τότε ήταν το κυρίαρχο θέμα των κατοίκων. Όπως επίσης θυμάμαι και το λόγο του Δημάρχου που μίλησε για την αξιοποίηση του και τα οράματα του καταχειροκροτούμενος. Ακόμη, θυμάμαι και το λογύδριό μου, που μεταξύ των άλλων είπα: “Είναι μία από τις σπουδαιότερες πράξεις της Δημοτικής Αρχής. Είναι μια διαχρονική προσφορά στις γενιές που θα ακολουθήσουν τη δική μας. Υλοποιώντας τα οράματα του Δημάρχου, ο χώρος θα δώσει αίγλη, θα δώσει ομορφιά, θα δώσει λύση σε πολλά θέματα, όπως και στην αισθητική της πόλης.”

Σε διάστημα ολίγων ημερών, ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Γεώργιο Διαμαντή να κάνει μελέτη αξιοποίησης της αγοράς, του οποίου η μελέτη περιελάμβανε τα εξής:

Την κάλυψη μιας απαραίτητης ανάγκης αναψυχής, που προσφέρει ένα θερινό σινεμά σε μια τουριστική παραθαλάσσια πόλη, σε μικρή απόσταση από την κεντρική πλατεία.

Η ανάγκη κάλυψης πολιτιστικών εκδηλώσεων (εκθέσεων, ομιλιών, θεατρικών παραστάσεων), ιδίως το καλοκαίρι που λόγω της τουριστικής κίνησης ο πληθυσμός αυξάνεται στο τριπλάσιο.

Ηταν απαραίτητος ένας χώρος συνεδριάσεων μέσα σε ένα πνεύμα ανταλλαγής απόψεων και φιλολογικών συνεδριάσεων, για αυτό και έχει ληφθεί υπόψη η ιδιαιτερότητα που θα έχει το μπαρ και οι χώροι υποδοχής του θερινού δημοτικού κινηματογράφου.

Ακόμη, προβλέπει βάση για θέατρο και για καμαρίνια για τους ηθοποιούς.

Για την πραγμάτωση αυτών που προβλέπει η μελέτη, ο Δήμαρχος Ηλίας Τσιγγάνος σύναψε δάνειο από το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων ύψους 550.000 €, τα οποία δεν απορροφήθηκαν. Τους λόγους δεν τους γνωρίζω.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι για ένα χρονικό διάστημα, στο νεοκλασικό είχε στεγασθεί η Α.Τ.Ε. μέχρι την κατασκευή του δικού της κτιρίου πλησίον της κεντρικής πλατείας, που μετά την αγορά της ΑΤΕ από την Τράπεζα Πειραιώς λειτουργεί ως υποκατάστημά της. Μεταπολεμικά (1940), η ETE είχε στεγάσει τις υπηρεσίες της στο κτίριο  Μιχ. Σοφή επί της οδού Μέλιου στο κέντρο της πόλης, όπου το 1954 συγχωνεύθηκε με την Αθηναϊκή Τράπεζα, η οποία λειτουργούσε και αυτή επί της οδού Μέλιου, εκεί που σήμερα λειτουργεί το καφενείο του Ιερόθεου Σιδηροκαστρίτου. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η ETE κατασκεύασε το δικό της κτίριο σε οικόπεδο Γεωργίου Καλαντζάκου, έναντι της κεντρικής πλατείας, όπου λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Η ιστορία του νεοκλασικού

Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα αναπτυσσόταν, παρά τον ατυχή πόλεμο με την Τουρκία το 1897, και η ETE που ίδρυσε ο Γεώργιος Σταύρου το 1839 ήταν το ισχυρότερο οικονομικό ίδρυμα στη χώρα, δημιουργώντας υποκαταστήματα σε διάφορες πόλεις. Η Κυπαρισσία ήταν μια πόλη με ιστορία και ιδιαίτερο οικονομικό ενδιαφέρον, με ανθηρό εμπόριο. Στις 30 Απριλίου 1871 με Β.Δ. συνίσταται συνοικισμός κατά την παραλία Κυπαρισσίας και στις 31-8-1912 Κοινότητα, όπως και η Κυπαρισσία (1899-1910) είναι πρωτεύουσα του Νομού Τριφυλίας, που περιελάμβανε και την Επαρχία της Ολυμπίας. Ο πληθυσμός της Κυπαρισσίας την εποχή αυτή υπερέβαινε τις 10.000.

Ο συνοικισμός της παραλίας αναπτύχθηκε με γοργούς ρυθμούς. Με μελέτη του Αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ οικοδομήθηκε το Δικαστικό Μέγαρο, ένα κομψοτέχνημα που γκρεμίστηκε και τη θέση του πήρε το σημερινό Δικαστικό Μέγαρο. Από τον ίδιο έγινε και ο πολεοδομικός σχεδιασμός της Κάτω Πόλεως. Δικό του έργο λέγεται ότι είναι και το κτίριο Ιωάννη Κάκκαβα, πλησίον του Σιδηροδρομικού Σταθμού.

Τα χρόνια αυτά οικοδομήθηκε και ο Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Ευαγγελίστρια) στη θέση ενός μικρού ναΐσκου. Τα χρόνια αυτά (1903), στο συνοικισμό έγινε και ο Σιδηροδρομικός Σταθμός. Δηλαδή υπήρχε ένας οργασμός έργων. Θα πρέπει να προσθέσουμε ότι την εποχή αυτή, έπαρχος ήταν ο Χρηστάκης Παλαμάς, αδελφός του Εθνικού ποιητή Κωστή Παλαμά, ο οποίος για ένα διάστημα ήταν κάτοικος της πόλης.

Το 1888, η ETE προκειμένου να οικοδομήσει υποκατάστημα στην Κυπαρισσία, αγόρασε στο Συνοικισμό από την Βενιέρα θυγατέρα Ιωάννη Τουτουτζή, σύζυγο Ανδρέα Ρηγόπουλου, οικόπεδο 1.741 τετραγωνικών μέτρων και το 1889 867 τετραγωνικών μέτρων από τον Κωνσταντίνο I. Γεωργακόπουλο ή Ψυχομάνη. Ο χώρος αυτός των 2.608 τετραγωνικών μέτρων, σε μέτρηση του 1997 βρέθηκε να είναι 2.413,11 τ.μ. Εκεί, την δεκαετία του 1890, έγινε το καλαίσθητο κτίριο με εμβαδόν 375,50 τ.μ., ένα πραγματικό στολίδι για την πόλη, το οποίο τώρα είναι ένα αντιαισθητικό κουφάρι στο κέντρο της πόλης, το οποίο την υποβαθμίζει και δημιουργεί θλίψη και αρνητικά σχόλια για την πόλη που σεβάστηκαν οι χιλιετίες. Αναρωτιέμαι τι έγιναν αυτά τα όνειρα, αυτές οι προσδοκίες, το μέγα ενδιαφέρον των κατοίκων της πόλεως και όχι μόνο, οι πολιτιστικοί σύλλογοι. Όλα τα έχει καταπιεί η σιωπή και ο ωχαδερφισμός, και το άλλοτε στολίδι να είναι ένα χάλασμα χωρίς να δείχνει ενδιαφέρον κανένας φορέας.

Θα ήταν παράλειψη αν δεν ανέφερα ότι για την εξαγορά του νεοκλασικού και του περιβάλλοντος χώρου , ο Δήμος επέβαλε πολιτιστικό τέλος στους δημότες της πόλης. Όπως επίσης, και ότι ο επιχειρηματίας από τις ΗΠΑ Δημήτριος Παναγόπουλος, με καταγωγή από την Κοινότητα της Αγαλιανής ήρθε σε διαπραγματεύσεις με την ETE για την αγορά του οικοδομικού τετραγώνου (25) με το κτίριο για τη δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας. Μετά την αποτυχία όμως της αγοράς, δημιούργησε το ξενοδοχειακό συγκρότημα στην παραλία Καλό Νερού. Επίσης και τη συμφωνία του Δημάρχου Ηλία Τσιγγάνου με τον επιχειρηματία Δημοσθένη Κάκκαβα να ανακαινίσει το διατηρητέο κτίριο και να φέρει το όνομα του, αλλά δυστυχώς αρρώστησε και σε λίγες ημέρες απεβίωσε.

Για άλλη μια φορά, το νεοκλασικό ήταν άτυχο. Ακόμη, θα αναφέρω ότι με το παλιό νόμισμα, το νεοκλασικό στοίχησε με τους τόκους περισσότερα από 120.000.000 στους κατοίκους της Κυπαρισσίας.

Και θυμόντας όλα αυτά να κλαις για το αποκρουστικό θέαμα του κτιρίου που άλλοτε ήταν το στολίδι της πόλεως.

Υ.Γ. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το μελετητικό γραφείο του αρχιτέκτονα Γεωργίου Διαμάντη προσφέρεται σχεδόν δωρεάν να πραγματοποιήσει την εκπόνηση της μελέτης.