H ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ ΒΡΑΧΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Διαστάσεις «μάστιγας» τείνει να προσλάβει η γραφειοκρατία στις μεταβιβάσεις ακινήτων, καθώς ο όγκος της γραφειοκρατίας, όχι μόνο δεν περιορίζεται, αλλά αντιθέτως γιγαντώνεται χρόνο με τον χρόνο. Πρόκειται για ένα ζήτημα με άμεση επίπτωση όχι μόνο στο δημόσιο ταμείο, λόγω της ακύρωσης πληθώρας αγοραπωλησιών, κυρίως όταν οι αγοραστές είναι ξένοι πολίτες, αλλά και στην οικονομία γενικότερα, καθώς περιορίζει τη ρευστότητα στην αγορά. Το ζήτημα δεν είναι μόνο γραφειοκρατικό αλλά και οικονομικό, καθώς αν προστεθούν όλα τα δικαιολογητικά που απαιτεί πλέον μια μεταβίβαση, το κόστος για έναν ιδιοκτήτη, που θέλει να πωλήσει ή να νοικιάσει το ακίνητό του, μπορεί και να ξεπερνά τα 1.000 ευρώ, γεγονός που λειτουργεί σαφώς ως αντικίνητρο. «Για ένα μέσο διαμέρισμα που χρειάζεται τακτοποίηση, είναι πιθανό να απαιτηθεί ένα διάστημα έως και πέντε μήνες, προκειμένου να συγκεντρωθούν όλα τα απαιτούμενα έγγραφα και πιστοποιητικά», σημειώνει στην «Καθημερινή», ο κ. Λευτέρης Ποταμιάνος, πρόεδρος της Ενωσης Μεσιτών Αθηνών-Αττικής. Κατ’ ελάχιστον δε, το απαιτούμενο διάστημα κινείται πέριξ των δύο μηνών, ανάλογα βέβαια με τις ταχύτητες λειτουργίας των υπηρεσιών, στην περιοχή όπου υπάγεται το προς πώληση ακίνητο. Οπως τονίζει ο κ. Ποταμιάνος, ανάλογα με τον δήμο, ή την τοπική ΔΟΥ, εξαρτάται και ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση μιας συναλλαγής.
 Για παράδειγμα, υπάρχουν δήμοι που χρειάζονται έως και 20 μέρες για να εκδώσουν τη βεβαίωση πληρωμής του ΤΑΠ (Τέλος Ακίνητης Περιουσίας), ένα έγγραφο το οποίο επανήλθε το 2017, έχοντας καταργηθεί το 2014, ακριβώς σε μια προσπάθεια να περιοριστεί ο κυκεώνας των εγγράφων, που καλείται να συγκεντρώσει ο πωλητής-ιδιοκτήτης. «Κάθε δήμος, κάθε ΔΟΥ και κάθε Πολεοδομικό Γραφείο έχουν τον δικό τους τρόπο λειτουργίας», τονίζει ο κ. Ποταμιάνος, με αποτέλεσμα να μην είναι σαφής ο ακριβής χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση μιας μεταβίβασης ακινήτου. Αν δε, πρόκειται για οικόπεδο, ή για μονοκατοικία (όπου χρειάζεται και τοπογραφικό σχεδιάγραμμα…), τότε η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο. Ειδικά για την περίπτωση των οικοπέδων, η Ενωση Μεσιτών Αθηνών-Αττικής έχει ζητήσει από την πολιτεία να μεριμνήσει για τη γρήγορη (εντός ολίγων ημερών) έκδοση βεβαιώσεων από τα δασαρχεία της επικράτειας (ότι δηλαδή το προς πώληση οικόπεδο δεν βρίσκεται σε δασική έκταση), διότι κατά κανόνα, η έκδοση τέτοιων βεβαιώσεων που είναι αναγκαίες για τη μεταβίβαση αγροτεμαχίων διαρκεί μήνες! Ο ελάχιστος αριθμός των απαιτούμενων πιστοποιητικών, βεβαιώσεων και λοιπών δικαιολογητικών που χρειάζεται σήμερα για να ολοκληρωθεί μια μεταβίβαση ακινήτου ανέρχεται σε 10, τοποθετώντας την Ελλάδα στην 153η χειρότερη θέση παγκοσμίως (στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας), πίσω ακόμα και από τη –συμπαθέστατη κατά τα λοιπά– Ουγκάντα. Την ίδια στιγμή, ο μέσος όρος των εγγράφων στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ δεν ξεπερνά τα 4,7. Μάλιστα, παρά το γεγονός αυτό, τα τελευταία χρόνια προστέθηκαν κι άλλες απαιτήσεις. Για παράδειγμα, εκτός από τις αγοραπωλησίες, ή τις μισθώσεις, η υποχρεωτική έκδοση βεβαίωσης από μηχανικό περί μη ύπαρξης αυθαιρεσιών, επεκτάθηκε και στις αποδοχές κληρονομιάς. Ετσι, ο κληρονόμος ενός ακινήτου θα πρέπει να πληρώσει πολιτικό μηχανικό για τη σύνταξη της σχετικής βεβαίωσης, ενώ αν προκύψουν τυχόν αυθαιρεσίες, θα πρέπει να πληρώσει και τα προβλεπόμενα πρόστιμα. Την ίδια στιγμή, οι αποδοχές κληρονομιάς έχουν καταβαραθρωθεί, καθώς πολλές φορές οι κληρονόμοι αδυνατούν να πληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ που συνοδεύει την κατοχή ακινήτων. Με βάση τα σχετικά στοιχεία, από το 2013 έως και το 2018, οι αποποιήσεις κληρονομιάς αυξήθηκαν κατά 413%, χωρίς μάλιστα να παρατηρείται τάση υποχώρησης του σχετικού φαινομένου. Το 2018 ο αριθμός των αποποιήσεων κληρονομιάς άγγιξε τις 150.000, μέγεθος που είναι το υψηλότερο από την έναρξη της οικονομικής κρίσης και μετά. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2013, οι αποποιήσεις δεν είχαν ξεπεράσει τις 30.000, έχοντας πενταπλασιαστεί έκτοτε, δείγμα της συνεχούς επιδείνωσης των οικονομικών των νοικοκυριών. Αντίστοιχα, νομοσχέδιο του υπ. Εσωτερικών το 2017, επανέφερε την υποχρέωση επισύναψης βεβαίωσης του οικείου ΟΤΑ (Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης) περί μη οφειλής ΤΑΠ (Τέλος Ακίνητης Περιουσίας). Εκτός από τα παραπάνω έγγραφα, τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί, μεταξύ άλλων, το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, η βεβαίωση μηχανικού περί μη ύπαρξης αυθαιρεσιών, πιστοποιητικό περί μη οφειλής φόρου κληρονομιάς-δωρεάς και ΕΝΦΙΑ, έγγραφο περαίωσης διαδικασίας ρύθμισης ακινήτου (αφορά σε τυχόν ημιυπαίθριους χώρους) και πιστοποιητικό κτηματογραφούμενου ακινήτου.