Το πρόγραμμα “Μοριάς `21” οι ατέλειες και η Πελοπόννησος!

 Δημήτρης Α. Δριμής

Αντιπρόεδρος Εποπτικού Συμβουλίου Π.Ε.Δ. Πελοποννήσου, Δημοτικός Σύμβουλος Τριφυλίας, τ. δήμαρχος Αετού Μεσσηνίας

Ο επανασχεδιασμός του Διοικητικού Χάρτη της χώρας, 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, θα έπρεπε να είναι η μεγάλη κουβέντα της περιόδου. Ο Χώρος έχει ταυτότητα και παράγει πολιτική. Ο εικοστός αιώνας ξεκίνησε με την μεταρρύθμιση του Βενιζέλου και την απελευθέρωση της αυτοδιοίκησης από το Δημαρχοκεντρισμό και τη βαυαροκρατία. Η πολιτική του Βενιζέλου μπορεί να ιδωθεί και ως συνέχεια της πολιτικής του Καποδίστρια, σε σχέση με την αναζήτηση ισορροπίας ανάμεσα στο σχήμα Αυτοδιοίκηση – Κοινοτισμός και συγκεντρωτικού τύπου Κράτος.

Στις δεκαετίες 2000 και 2010 οι μεταρρυθμίσεις του “Καλλικράτη” και του “Κλεισθένη” δεν έλυσαν το πρόβλημα των περιφερειών και των Μητροπολιτικών κέντρων. Πρόσθεσαν, αντίθετα, το πρόβλημα της χωροταξίας στους δήμους της επαρχίας με τη “δολοφονία” του προγράμματος “Καποδίστριας”, που δεν αξιολογήθηκε. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις της περιόδου 2019-2021 συρρίκνωσαν ακόμα περισσότερο τη δημοκρατία στο χώρο της αυτοδιοίκησης. Ενίσχυσαν το δημαρχοκεντρισμό και την αδιαφάνεια.
Μια νέα χωροταξία θα έπρεπε να ενοποιήσει τις ιστορικές περιφέρειες της χώρας, ν` αναδείξει την ιδιαίτερη ταυτότητα και τις αναπτυξιακές τους δυνατότητες. Ταυτόχρονα θα έπρεπε να απελευθερώσει την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, και ιδιαίτερα την ελληνική επαρχία από τα δεσμά του “Καλλικράτη”, με χωροταξική αναδιάταξη και ενδυνάμωση των διακοινοτικών και διαδημοτικών συνεργασιών.

Τα 10 ιστορικά γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας μας (Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Ρούμελη, Αττική, Πελοπόννησος, Κρήτη, Ιόνια, Αιγαίο) μετατράπηκαν αυθαίρετα σε 13 περιφέρειες και έτσι παραμένουν.
Η Πελοπόννησος παραμένει τριχοτομημένη σε Πελοπόννησο με έδρα την Τρίπολη και 5 νομούς (Αργολίδας, Αρκαδίας, Κορινθίας, Λακωνίας και Μεσσηνίας), σε Δυτική Ελλάδα με έδρα την Πάτρα και 3 νομούς (Αχαίας, Ηλείας από την Πελοπόννησο και Αιτωλοακαρνανίας από τη Ρούμελη), ενώ η τ. επαρχία Τροιζηνίας και νυν Καλλικρατικοί δήμοι Τροιζηνίας-Μεθάνων και Πόρου, έχουν αποσπαστεί στην Αττική, όπως άλλωστε και τα Κύθηρα (Τσιρίγο) που βρίσκονται νότια της Πελοποννήσου.

Ο διοικητικός ακρωτηριασμός της Πελοποννήσου, του στεριανού νησιού με τη μεγάλη ιστορία και την πλούσια παραγωγή, τα παγκόσμια αρχαιολογικά κέντρα και τόπους πολιτισμού, στερεί αναπτυξιακές δυνατότητες και παράγει στρεβλώσεις. Δημιουργεί σύγχυση σε ταξιδιώτες και διαδικτυακούς επισκέπτες, καθώς πλαστογραφείται ο ενιαίος Χώρος, ακυρώνει την προβολή της ενιαίας πελοποννησιακής ταυτότητας και παράγει κρίση ταυτότητας σε μέρος των Πελοποννησίων. Η Αρχαία Ολυμπία, ο Πύργος, η Πάτρα, τα μαρτυρικά Καλάβρυτα, η Κυλλήνη, η Ανδρίτσαινα, το Αίγιο (Βοστίτσα), ενώ βρίσκονται στην Πελοπόννησο πρέπει να αναζητηθούν στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Λες και οι Αχαιοί και οι Ηλείοι είναι Δυτικοελλαδίτες και όχι Πελοποννήσιοι και Μωραίτες.

Στα πλαίσια του εορτασμό των 200 ετών από την επανάσταση του 1821, οργανώθηκε το πρόγραμμα «Μοριάς ‘21» από σημαντικούς φορείς της νυν Περιφέρειας Πελοποννήσου. Πρόκειται για χρήσιμη πρωτοβουλία, που όμως δεν αγκαλιάζει ολόκληρο το Μοριά με τους εφτά (7) νομούς και τα εφτά (7) επιμελητήρια, αλλά ένα μέρος του. Δεν νοείται Μοριάς, γεγονότα, ιστορικές διαδρομές και 1821 χωρίς τη σύσκεψη της Βοστίτσας και την πολιορκία του κάστρου της Πάτρας, χωρίς το Αχαϊκό Διευθυντήριο και των Παλαιών Πατρών Γερμανό, χωρίς το Λόντο, το Ζαίμη και το Σισίνη, χωρίς τη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και την Αγία Λαύρα, χωρίς τα μαρτυρικά Καλάβρυτα και το Λάλα, τη Γαστούνη και την Ολυμπία.
Η Ενοποίηση της Πελοποννήσου και η ταύτιση της διοικητικής περιφέρειας με την γεωγραφική είναι αίτημα της ιστορίας, της γεωγραφίας, του πολιτισμού, της ανάπτυξης. Η 200ή επέτειος από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης προσφέρεται για την ικανοποίησή του. Οι πολίτες και ο επιχειρηματικός κόσμος, που γνωρίζουν τη διεθνή δύναμη του ονόματος Πελλοπόννησος/Μοριάς, το θέλουν. Πολιτική βούληση απαιτείται. Στο Μοριά ξεκίνησαν και έληξαν οι πολεμικές συγκρούσεις με τη νίκη της Επανάστασης του 1821, αλλά και έλαβαν χώρα οι εμφύλιες συγκρούσεις της περιόδου. Η Πελοποννησιακή (Μωραϊτικη) ταυτότητα εκφράστηκε στη διάρκεια της επανάστασης, ενώ το Πελοποννησιακό γλωσσικό ιδίωμα αποτέλεσε τη βάση της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας.
Το ζήτημα της έδρας, που κάποτε διαιρούσε, δεν είναι το μείζον στην εποχή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και των οδικών αξόνων, ενώ η καθιέρωση της άλωσης της Τριπολιτσάς ως παμπελοποννησιακής γιορτής θα κρατάει ζωντανό το Πνεύμα της επανάστασης.
Το διαπεριφερειακό πρόγραμμα “Νήσος Πελοπόννησος” άνοιξε ένα μονοπάτι στον κοινό αναπτυξιακό σχεδιασμό. Η ενιαία γεωγραφικά και διοικητικά Πελοπόννησος, μέσω ενός συνεκτικού σχεδίου μπορεί να αναδείξει την ιδιαίτερη ταυτότητά της, ως η ιστορικότερη εθνική και Ευρωπαϊκή Περιφέρεια και να διεκδικήσει ουσιαστικό ρόλο στη Μεσόγειο και πέραν αυτής.

Η ανάπτυξη οδικών δικτύων, για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και του περιβαλλοντικού της πλούτου, η επαναλειτουργία του σιδηροδρόμου με τη μεγαλύτερη μετρική γραμμή της Ευρώπης, η ανάδειξη του νησιωτικού χαρακτήρα της, τα πιστοποιημένα και με «ταυτότητα» προϊόντα της και η δημιουργία διεθνούς πανεπιστημιακού κέντρου στην Ολυμπία μπορούν να αποτελέσουν, ενδεικτικά, μέρος ενός τέτοιου σχεδιασμού.