ΔΥΣΚΟΛΗ ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΔΑΚΟΥ

 

του Διονύσιου Περδίκη, αναπληρωτή καθηγητή στο Εργαστήριο Γεωργικής Ζωολογίας και Εντομολογίας, ΓΠΑ

Στην αντιμετώπιση του δάκου καταλήγουμε κάθε φορά στο συμπέρασμα ότι καμία χρονιά δεν είναι όπως η προηγούμενη και ότι οι κλιματικές συνθήκες καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το τι θα προκύψει αργότερα. Η νέα ελαιοκομική περίοδος φαίνεται να επιβεβαιώνει και τα δύο αυτά συμπεράσματα.

Πιο συγκεκριμένα, η διαχείμαση υψηλών πληθυσμών του δάκου ευνοήθηκε από τις ήπιες καιρικές συνθήκες το προηγούμενο φθινόπωρο και χειμώνα, αλλά και από την παρουσία αρκετών καρπών μέχρι την άνοιξη σε ασυγκόμιστους ελαιώνες που ήταν αρκετοί λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού.

Κατόπιν, η υψηλή σχετική υγρασία για μια παρατεταμένη περίοδο, από τη μέση της άνοιξης έως και τα μέσα Ιουνίου, επίσης ευνόησε την επιβίωση των ενηλίκων του δάκου.

Από την άλλη πλευρά, σε πολλές περιοχές παρατηρείται μειωμένη έως μέτρια καρπόδεση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αφενός οι καρποί να αναπτύσσονται σχετικά πιο γρήγορα και να γίνονται γρηγορότερα επιδεκτικοί προσβολής από τον δάκο και αφετέρου να μειώνεται η αποτελεσματικότητα των δολωματικών ψεκασμών.

Αυτές οι συνθήκες επιβάλλουν για ακόμη μία φορά να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην οργάνωση των ενεργειών μας για την αντιμετώπιση του δάκου, είτε πρόκειται για ψεκασμούς κάλυψης, για μαζική παγίδευση, για δολωματικούς ψεκασμούς είτε για άλλες μεθόδους.

Τρόποι αντιμετώπισης

Στις περιπτώσεις όπου εφαρμόζονται ψεκασμοί κάλυψης, ένα γενικό μέτρο είναι η άμεση τοποθέτηση παγίδων παρακολούθησης (εάν δεν έχει ήδη γίνει αυτό) και η άμεση έναρξη δειγματοληψιών καρπών για τον εντοπισμό των πρώτων νυγμάτων του δάκου, ώστε να γίνει ψεκασμός αμέσως όταν χρειαστεί.

Ειδικά στις επιτραπέζιες ποικιλίες, κάθε καθυστέρηση μπορεί να έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα, καθώς τα νύγματα του δάκου λειτουργούν ως πύλες εισόδου για μύκητες και συνήθως για τον μύκητα της ξεροβούλας, με αποτέλεσμα οι προσβεβλημένοι καρποί αργότερα να χάνουν την εμπορική τους αξία.

Στην περίπτωση των καλλιεργητών που χρησιμοποιούν τη μέθοδο της μαζικής παγίδευσης, αυτοί θα πρέπει να έχουν αναρτήσει τις παγίδες για τη σύλληψη των ενηλίκων του δάκου από νωρίς (π.χ. μέσα Μαΐου) και συγχρόνως να παρακολουθούν τον δακοπληθυσμό στις παγίδες, αλλά και με δειγματοληψίες καρπών, για να εντοπίσουν τυχόν αύξηση των πληθυσμών και να πυκνώνουν τοπικά το δίκτυο των παγίδων ή να εφαρμόζουν επιπρόσθετα και άλλα μέτρα αμέσως όταν χρειαστεί.

Σχετικά με το εθνικό πρόγραμμα δακοκτονίας με τη μέθοδο του δολωματικού ψεκασμού, αυτό που διακρίνει τη φετινή περίοδο είναι η ανομοιόμορφη και γενικά μειωμένη καρποφορία, καθώς προϋπόθεση εφαρμογής του σε μια περιοχή είναι το ποσοστό καρποφορίας να είναι τουλάχιστον 20%-25%.

Ωστόσο, η εξαίρεση περιοχών από το πρόγραμμα θα πρέπει να γίνεται μετά από πολλή σκέψη, καθώς η αντιμετώπιση με άλλες μεθόδους σε μεγάλες εκτάσεις και σε ελαιώνες που δεν φροντίζονται εντατικά ενέχει μεγάλο κίνδυνο αποτυχίας στην αντιμετώπιση του δάκου. Από την άλλη πλευρά, υπο-περιοχές με καρποφορία θα πρέπει να προστατευθούν λόγω και της αναμενόμενης υψηλής τιμής του ελαιολάδου.

Πιθανώς, σχεδιασμός για εφαρμογή σε υπο-τομείς μεγάλων περιοχών θα μπορούσε να εφαρμοστεί όπου είναι δυνατόν. Εδώ, καίριο ρόλο θα έχει το ενδιαφέρον των παραγωγών, που είναι πάντως αυξημένο λόγω προσδοκιών για υψηλή τιμή παραγωγού και η συνεργασία τους με τις υπηρεσίες για την από κοινού εύρεση της πλέον πρόσφορης τακτικής αντιμετώπισης.

Επίσης, η χρήση των νέων τεχνολογιών θα μπορούσε να έχει σημαντικό ρόλο και να βοηθήσει στην αποτελεσματική εφαρμογή εντοπισμένων ψεκασμών. Για τον λόγο αυτόν, και εκτός των άλλων πλεονεκτημάτων που προσφέρουν οι ψηφιακές τεχνολογίες (απομακρυσμένη παρακολούθηση του δακοπληθυσμού, συστήματα λήψης απόφασης για ψεκασμό, παροχή βοήθειας στους ψεκαστές για πλοήγησή τους μέσα στους ελαιώνες), σε τέτοια έτη όπως αυτό που διανύουμε φαίνεται καθαρά η σημασία που έχει η γρήγορη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή για τη δακοκτονία.

Η προστασία των καρπών με εφαρμογή ορυκτού που λειτουργεί απωθητικά για τον δάκο επίσης μπορεί να είναι μια αποτελεσματική πρακτική όταν εφαρμόζεται εγκαίρως και σύμφωνα με τις οδηγίες, ωστόσο και εδώ θα πρέπει να συνοδεύεται με παράλληλη παρακολούθηση του δακοπληθυσμού και τυχόν δακοπροσβολής. Αργότερα, λόγω πιθανής αύξησης της συχνότητας των βροχοπτώσεων μπορεί να συνδυαστεί και με άλλες μεθόδους.

Χρονοδιάγραμμα

Για το επόμενο διάστημα, κατά τη διάρκεια των θερμότερων μηνών του έτους δηλαδή του Ιουλίου και του Αυγούστου τα προβλήματα αναμένεται να μειωθούν, ωστόσο δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός, καθώς τυχόν περίοδοι με σχετικά μειωμένες θερμοκρασίες και αυξημένη σχετική υγρασία σε συνδυασμό και με τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν μπορεί να οδηγήσουν αργότερα σε σημαντικά προβλήματα. Από τα μέσα Αυγούστου και μετά, σίγουρα χρειάζεται μεγάλη προσοχή και εντατικοποίηση των μέτρων παρακολούθησης του δάκου, καθώς η έλλειψη εργατικών χεριών καθυστερεί την ολοκλήρωση της συγκομιδής με το πρόβλημα του δάκου να εντείνεται.

Για τον λόγο αυτόν, θα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, καθώς τότε μπορούμε ακόμη να ψεκάσουμε. Εφαρμογή πρόσθετων μέτρων και συνδυασμός των μεθόδων που δεν έχουν τον κίνδυνο υπολειμμάτων κοντά και κατά τη διάρκεια της συγκομιδής θα πρέπει επίσης να εξεταστούν. Τρόποι μείωσης της διάρκειας συγκομιδής και έγκαιρης έναρξής της επίσης θα βοηθήσουν κατά πολύ.

Καταλήγοντας, η φετινή ελαιοκομική περίοδος συνδυάζει χαρακτηριστικά που, αν και διαφορετικά από αυτά που συνήθως υπάρχουν, για άλλη μία φορά καθιστούν επιτακτική τη χωρίς καθυστέρηση και με κατάλληλες προσαρμογές λήψη όλων των μέτρων που απαιτούνται κατά περίπτωση συστήματος καλλιέργειας και μεθόδου ή μεθόδων αντιμετώπισης, ώστε να προστατευθεί αποτελεσματικά η παραγωγή ελαιολάδου και ελιάς από τον δάκο.