ΤΟΠΙΚΑ-Πως αναβίωσε πρώτη φορά παλιό έθιμο στο Κεφαλόβρυο ή Ρίπεσι της Τριφυλίαας

 Ψυχοσάββατο 22/6/2024 – Τι έγινε τ΄ Αρουσαλιού στο Ρίπεσι;

Όσοι βρέθηκαν στο Ρίπεσι (Κεφαλόβρυση) Μεσσηνίας το Σάββατο 22 Ιουνίου 2024 έζησαν συγκινητικές και πρωτόγνωρες στιγμές στην αναβίωση του εθίμου τ’ Αρουσαλιού. Μια γιορτή που συνδέει ζωντανούς και νεκρούς, ένα αρχαίο έθιμο που είχε δεκαετίες να εορταστεί στην περιοχή μας, στα Σουλιμοχώρια - Αρβανιτοχώρια, όπως παλιά. 

Η μέρα ξεκίνησε με την συγκέντρωση όλων στο Νεκροταφείο, στον Άι Θανάση, όπου οι προσφορές υπέρ αναπαύσεως διαβάστηκαν μέσα στα κόκκινα υφαντά σακούλια που σχεδόν κάθε οικογένεια έχει ως κειμήλιο. Μετά τη θεία λειτουργία όλοι οι συγχωριανοί κέρασαν πάνω στους τάφους κόλλυβα, καρβελούτσες (μικρά ζυμωτά ψωμάκια με την θρησκευτική σφραγίδα), ψωμί, λαλαγγίδες, τυρί, κρασί και ό,τι άλλο είχε ο καθένας, ενώ ο παπάς πέρασε και διάβασε τη «μερίδα» σε κάθε τάφο. Το σκηνικό συμπλήρωσε η παρουσία του Σπύρου Κατσίρα από τους Ελληνομνήμονες που μαζί  με δύο συγχωριανούς μας με παραδοσιακές φορεσιές στάθηκαν και τίμησαν τον κάθε τάφο δίπλα στον παπά. Λίγο πριν την «απόλυση» συγκεντρωθήκαμε στην έξοδο του νεκροταφείου όπου συγχωριανοί μας αφιέρωσαν τρία αγαπημένα δημοτικά τραγούδια, με κλαρίνο και νταούλι, σε αγαπημένους ανθρώπους που «έφυγαν νωρίς και είχαν πολλά ακόμη να πουν που δεν τα είπαν». Η συγκίνηση όλων ήταν τόσο μεγάλη που η στιγμή αυτή θα μείνει στην μνήμη όλων όσων βρέθηκαν εκεί.

Μετά το νεκροταφείο, το έθιμο συνεχίστηκε στην Πλατεία του χωριού μας, κάτω από τον πλάτανο, δίπλα στην Μεγάλη Βρύση του Κροϊμάδι. Εκεί πραγματοποιήθηκε Εκδήλωση-Παρουσίαση του Εθίμου τ΄ Αρουσαλιού με κεντρικό ομιλητή τον κ. Στάθη Παρασκευόπουλο, δάσκαλο, συγγραφέα και λαογράφο. Η ομιλία του για το έθιμο καθήλωσε του παρευρισκόμενους. Την εκδήλωσε χαιρέτισαν η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού κα. Δήμητρα Αδρινοπούλου που μας τίμησε με την παρουσία της και ο Πρόεδρος της Κοινότητας Κεφαλόβρυσης (Ρίπεσι) κ. Άρης Κόλλιας. Ακούστηκαν ηχητικά αποσπάσματα από προφορικές μαρτυρίες, αλλά και απαγγελίες από μοιρολόγια, ενώ οι νέοι του χωριού τραγούδησαν ένα από τα αγαπημένα τοπικά τραγούδια το «Ζήμω’ το κόρη το ψωμί».  

Μετά το πέρας της εκδήλωσης ακολούθησε «μέγα πανηγύρι μετά οργάνων» όπως έλεγαν παλιά. Μπορεί πριν από πενήντα χρόνια το πανηγύρι να διαρκούσε τρεις ημέρες με χορούς, γλέντια και φαγοπότι, αλλά και το γλέντι που στήθηκε στην πλατεία δεν είχε τίποτε να ζηλέψει από τον παλιό καιρό. Χορός, φαγητό, παραδοσιακές μουσικές και τραγούδια μας κράτησαν πολλές ώρες στο κέφι!  Και στο τέλος οι μεγαλύτεροι μαζί με τους νεότερους τραγούδησαν με τα στόμα, όπως παλιά.

Η Κοινότητα Κεφαλόβρυσης (Ρίπεσι) και η Μάλι Μάλι Ρίπεσι Κοιν.Σ.Επ. θέλει να ευχαριστήσει όλους όσους με τον τρόπο τους συμμετείχαν σε αυτή τη σύνθετη και τόσο σπάνια για τις μέρες μας γιορτή. Ευχαριστούμε τους συγχωριανούς μας που μας μετέφεραν τις μνήμες πριν από 50 χρόνια για να οργανώσουμε τη γιορτή της αναβίωσης όσο πιο κοντά στο έθιμο γινόταν. Τους ευχαριστούμε για την πολύτιμη καταγραφή των μοιρολογιών και των τραγουδιών από το στόμα τους.  Την αναβίωση του εθίμου στήριξαν έμπρακτα ο Δήμος Τριφυλίας και το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά. Οι εθελοντές και φίλοι, πάντα στο πλευρό των διοργανωτών, κατέβαλαν μια πολύ μεγάλη προσπάθεια να ομορφύνουν το χωριό μας για αυτή τη τόσο ξεχωριστή γιορτή. Ευχαριστούμε τον Σπύρο Κατσίρα και τους Ελληνομνήμονες για την παρουσία του και τους συγχωριανούς μας που τον πλαισίωσαν. Πολλά συγχαρητήρια στην καταπληκτική ορχήστρα, ΄στον Φώτη Τζανέτο (κλαρίνο), στον Παύλο Μπατσίκουρα (βιολί), στον Αντώνη Κουτεριάρη (λαούτο), στον Γιώργο Τζανέτο (κρουστά) και στην Ιωάννα Ρήγα (σαντούρι).  Μας τίμησε με την παρουσία του ο Πρόεδρος του Συλλόγου Τριφυλίων Περιστερίου – Δυτικής Αττικής κ. Γιάννης Ρούσσης. Μαζί μας ήταν ο βραβευμένος σκηνοθέτης κ. Φίλιππος Κουτσαφτής και ο συγγραφέας-συνεργάτης του κ. Κυριάκος Μαργαρίτης. Ευχαριστούμε το παραδοσιακό καφενείο της Αγοράς για την φιλοξενία και να ευχηθούμε και του χρόνου!