Οι διεργασίες σε πολιτικό επίπεδο βρίσκονται σε εξέλιξη. Την περασμένη Τετάρτη, σύμφωνα με πληροφορίες, πραγματοποιήθηκε κλειστή συνάντηση στα γραφεία του ΥΠΕΝ στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Κομισιόν, του Τμήματος Δικαίου της ΕΕ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, της Μόνιμης Επιτροπής της Βέρνης καθώς και ελληνικών περιβαλλοντικών οργανώσεων. Με την πρόσκληση σε διαβούλευση – μια πρωτοβουλία που έφερε την υπογραφή του προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ κ. Κωνσταντίνου Δημόπουλου – επιχειρούνται συναινετικές κινήσεις ώστε να βρεθούν λύσεις πριν οι υποθέσεις καταλήξουν εκ νέου στο εδώλιο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οι ίδιες απειλές για τον Κυπαρισσιακό

Για τον φάκελο που αφορά τον Κυπαρισσιακό Κόλπο, οι πρώτες απειλές αναφέρθηκαν το 2010 στη Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης από την περιβαλλοντική οργάνωση «Medasset», με υποστηρικτικά στοιχεία από την οργάνωση «Αρχέλων». Ωστόσο, εδώ και περίπου 15 χρόνια καταγράφονται οι ίδιες απειλές. Στις εκθέσεις για το 2024 των δύο οργανώσεων που εστάλησαν τον Φεβρουάριο στο Στρασβούργο καταγράφονται και πάλι δραστηριότητες που παραβιάζουν τους κανονισμούς του Προεδρικού Διατάγματος για την προστασία της περιοχής. Μεταξύ άλλων αναφέρονται παράνομες κατασκευές κατοικιών εντός Ζώνης Προστασίας της Φύσης καθώς και εκτεταμένη κυκλοφορία οχημάτων στην παραλία ωοτοκίας των χελωνών και στη ζώνη των αμμόλοφων, ισοπέδωση της παραλίας φωλεοποίησης με βαριά μηχανήματα κ.ά.

Επιπλέον, η φωτορρύπανση από ιδιωτικές και δημόσιες πηγές παραμένει εκτεταμένη, η ελεύθερη κατασκήνωση (15 έως 30 τροχόσπιτα κάθε βράδυ την περίοδο αιχμής) συνεχίζεται, συχνά με φωτιές στην παραλία, τα έπιπλα παραλίας (ξαπλώστρες κ.λπ.) και ο εξοπλισμός watersports απλώνονται δίπλα στις φωλιές και δεν μαζεύονται, όπως προβλέπεται, κατά τις νυχτερινές ώρες. Στη λίστα των οχλήσεων περιλαμβάνονται και αγροτικές δραστηριότητες στη ζώνη των αμμοθινών, ετήσια πανηγύρια με πυροτεχνήματα ακριβώς πίσω από την παραλία των φωλιών, ψυχαγωγικό ψάρεμα κατά τη διάρκεια της νύχτας, ιππασία στην παραλία ωοτοκίας ενώ στην προστατευόμενη θαλάσσια περιοχή του κόλπου καταγράφηκαν ταχύπλοα που παραβιάζουν το όριο ταχύτητας των 6 κόμβων. Εως σήμερα, όπως καταγγέλλουν οι οργανώσεις, δεν ελήφθη καμία ή ελάχιστη δράση για τον μετριασμό αυτών των μακροχρόνιων απειλών.

Η Περιοχή Προστασίας της Φύσης του Κυπαρισσιακού Κόλπου στερείται διαχείρισης, φύλαξης, επίβλεψης και κατάλληλης υποδομής για την υποδοχή των επισκεπτών, προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει το σχέδιο διαχείρισης. Επιπλέον, ο Αρχέλων κατέγραψε ένα σύνολο άλλων επιβλαβών δραστηριοτήτων που δεν ρυθμίζονται από το Προεδρικό Διάταγμα, π.χ. beach bar στη ζώνη των αμμόλοφων που λειτουργούν και τη νύχτα αλλά και δημιουργία παράνομων χώρων στάθμευσης.

Το 2018, σχεδόν δύο χρόνια μετά την καταδίκη της χώρας από το Δικαστήριο της ΕΕ (Νοέμβριος 2016) και τέσσερα χρόνια μετά τη Σύσταση με 12 μέτρα της Σύμβασης της Βέρνης (Δεκέμβριος 2014), ο κόλπος της Κυπαρισσίας στο σύνολό του χαρακτηρίστηκε ως περιοχή προστασίας της φύσης με Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ). Ωστόσο λόγω της ελλιπούς προστασίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε το 2020 να εκκινήσει νέα διαδικασία επί παραβάσει για μη συμμόρφωση με την αρχική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου.

Οι παραβιάσεις στη Ζάκυνθο

Οι οργανώσεις Medasset, WWF Ελλάς και Archelon τον Φεβρουάριο 2025 απηύθυναν επείγουσες εκκλήσεις προς τη Διαρκή Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης για την προστασία της Caretta caretta τόσο στην Κυπαρισσία όσο στον κόλπο του Λαγανά. Σε αυτές, μεταξύ άλλων, καταγγέλλουν κατάφωρη παραβίαση του Προεδρικού Διατάγματος που αφορά την προστασία της νησίδας Μαραθονήσι που περιλαμβάνεται στο καθεστώς προστασίας του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, καθώς υπήρξαν επεμβάσεις με μπουλντόζες για δόμηση στα τέλη του 2024. Αλλες απειλές αφορούν καθημερινές παραβιάσεις του ορίου ταχύτητας 6 κόμβων στη θάλασσα του Λαγανά και των ζωνών απαγόρευσης αγκυροβόλησης. Εκτός από την περιοχή απολύτου προστασίας Σεκανίων, στις άλλες ζώνες καταγράφεται ανθρώπινη παρουσία στην παραλία τα βράδια με καταπάτηση φωλιών, ιππασία στη ζώνη των αμμόλοφων κ.λπ. Παραμένουν όμως και άλλες διαχρονικές απειλές, όπως ο παλιός Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (η Ελλάδα παραπέμφθηκε εκ νέου στο Ευρωδικαστήριο το 2023), ο δρόμος ανάμεσα στις παραλίες Δάφνη και Γέρακα και τα παράνομα κτίρια στις δύο περιοχές, τα οποία δεν έχουν κατεδαφιστεί αφού οι Αρχές δεν εφάρμοσαν τις διοικητικές αποφάσεις. Η Ελλάδα καταδικάστηκε για πρώτη φορά από το Ευρωδικαστήριο για την αποτυχία της να προστατεύσει αποτελεσματικά την Caretta caretta στη Ζάκυνθο το 2002. Ακολούθησε δεύτερη καταδίκη το 2014 για παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ενωσης, καθώς παρέλειψε να απαγορεύσει την ανεξέλεγκτη λειτουργία του ΧΥΤΑ εντός του εθνικού πάρκου.

Για την Κυπαρισσία και τη Ζάκυνθο η Διαρκής Επιτροπή της Βέρνης, με πρόσφατη επιστολή της προς τις ελληνικές Αρχές, αναγνωρίζει τα θετικά βήματα που έχουν γίνει σε θεσμικό επίπεδο και άλλες δράσεις, ωστόσο εκφράζει ανησυχίες για την αδυναμία πλήρους εφαρμογής των συστάσεων που είχε κάνει. Γι’ αυτό αποφάσισε να δώσει εντολή για επιτόπια αξιολόγηση στις δύο περιοχές – πιθανώς τον Ιούλιο, όπως αναφέρθηκε στη σύσκεψη που έγινε στο ΥΠΕΝ την περασμένη Τετάρτη – διατηρώντας τους φακέλους των υποθέσεων ανοιχτούς.