ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ: Τα έπιπλα, σκεύη και αναμνήσεις από τα παραδοσιακά σπίτια ορεινών χωριών της Τριφυλίας

 

Λ Α Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

_ Τ  Α          Ε Π Ι Π Λ Α.     Κ Α Ι          Σ  Κ Ε Υ Η        Σ Τ Α     Σ Π Ι Τ Ι Α     Τ Ο Υ      Χ Ω Ρ Ι Ο Υ     Μ Ο Υ  _" Α Ρ Τ Ι Κ Ι      Μ Ε Σ Σ Η  Ν Ι Α Σ ".

Του επίτιμου υπαρχηγού της ΕΛ.ΑΣ.ε.α και συνεργάτη μας κ. Δημητρίου Μητροπούλου

_ Από το Βιβλίο του πολυαγαπημένου μου , αείμνηστου Αδελφού " Γ Ι  Α Ν Ν Η " , με τον τίτλο _Α Ρ Τ Ι Κ Ι Ο Ν  _ Τ Ρ Ι Φ Υ Λ Ι Α Σ , και τις προσωπικές μου αναμνήσεις.

_ Τα σπίτια στο χωριό μου  ( Α Ρ Τ Ι Κ Ι )_Μ Ε Σ Σ Η Ν Ι Α Σ και των γύρω χωριών , δεν είχαν Ε Π Ι Π Λ Α την παλαιότερη εποχή.

_ Τα πιό συνηθισμένα στά χωριάτικα σπίτια " Ε Π Ι Π Λ Α και Σ Κ Ε Υ Η " ήταν :

                           _______________________.                                     _________________________________

_ Τ Α. Α Μ Π Α Ρ Ι Α .Αποτελούσαν βασικό εξοπλισμό του σπιτιού και χρησίμευαν , γιά να αποθηκεύουν εκεί τα γεωργικά προι" όντα από το χωράφι ( σιτάρι , κριθάρι , βρώμη , βήκος κ.λ.π.) , αλλά και γιά να κοιμούνται επάνω , βάζοντας ένα στρώμα με άχυρο.

_ Η  ΤΡ Α Π Ε Ζ Α Ρ Ι Α. Το καλό τραπέζι όπως το έλεγαν , το οποίο ήταν μεγάλο , γιά να κάθονται για φαγητό μέχρι ( 12 ) άτομα.Ήταν φτιαγμένο από σανίδες από κυπαρίσσια και το εβαζαν στη μέση η σε κάποια πλευρά του μεγαλύτερου δωματίου  τη  (σάλα ) του σπιτιού.

Το χρησιμοποιούσαν όταν πήγαιναν επισκέπτες (μουσαφηραίοι ) , για φαγητό. Τα άλλα τραπέζια καθημερινής χρήσης ήταν οι " σοφράδες , μικρά χαμηλά τετράγωνα η στρογγυλά " και τα χρησιμοποιούσαν για φαγητό καθισμένοι στα σκαμνιά.

_ ΤΑ. Σ Κ Α Μ Ν Ι Α . Ήταν μεγάλα σκαμνιά ,  που χρησιμοποιούσαν , αντί για καρέκλες ,όταν έτρωγαν στη τραπεζαρία και τα μικρά σκαμνιά , όταν έτρωγαν στους Σοφράδες.Τα μεγάλα σκαμνιά τα χρησιμοποιούσαν και γιά μικρά , βάζοντάς τα πλάγια.

_ Τ Α.  Κ Ο Υ Σ Ι Α . Ήταν σάκοι , από δέρμα αρνιών η κατσικιών , γεμισμένοι με άχυρο .Τα χρησιμοποιούσαν , όταν κάθονταν κοντά στο τζάκι ( στό παραγώνι ) και όταν έτρωγαν στο σοφρά.Όταν αργότερα αγόραζαν ξύλινες καρέκλες , είχαν κάθισμα ψάθινο , γιά να  αντικαθιστούν τη ψάθα όταν χαλούσε , δίνοντάς την στο καρεκλά , που ερχόταν σε όλα τα χωριά , γιά αυτό το σκοπό.

_ Η  Κ Α Σ Ε Λ Α      η      Τ Ο.   Σ Ε Ν Τ Ο Υ Κ Ι   και τό  Μ Π Α Ο Υ Λ Ο .  Ήταν απαραίτητα σε κάθε σπίτι , για να αποθηκεύουν τα είδη ρουχισμού και κυρίως τα είδη της προίκας , όταν είχαν κορίτσια .

Επάνω στο μπαούλο έφτιαχναν το( Γ Ι Ο Υ Κ Ο ) , πού είχε τα προικιά τα οποία έπαιρναν οι κοπέλες του σπιτιού , όταν παντρευόνταν.

_ Τ Ο  Μ Π Ε Σ Ι Κ Ι  και  η. Κ Ο Υ Ν Ι Α . Ήταν τα κρεββατάκια πού κοιμόντουσαν τα μωρά στο σπίτι.Για την μεταφορά των μορών εκτός σπιτιού , πέρνανε την " πέτσινη νάκα ". Είχε δύο δερμάτινους ιμάντες , για να κρέμεται από τον ώμο η να κρεμιέται από κάποιο κλαδί δένδρου , όταν η μητέρα πήγαινε στα χωράφια για γεωργικές εργασίες.

_ Ο.  Α Ρ Γ Α Λ Ε Ι Ο Σ . Ήταν αναγκαίος σε κάθε σπίτι , γιατί έφτιαχναν οι γυναίκες , εκτός από την προίκα και όλα τα μάλλινα και βαμβακερά ρούχα που φορούσαν , καθώς και τα " λιόπανα " , που μάζευαν ελιές και άλλα αναγκαία .

Τον τοποθετούσαν σε ειδικό δωμάτιο με φωτισμό , για να εργάζονται οι γυναίκες χειμώνα και καλοκαίρι.

Εξαρτήματά του ήταν : Τ Α   Α Ν Τ Ι Α  , το    Ξ Υ Λ Ο Τ Ε Χ Ν Ο , το.  ΧΤ Ε Ν Ι , τα  Μ Ι Τ Α Ρ Ι Α , τα. ΠΟ Δ Α Ρ Ι Κ Α , η Σ Α" Ι  Τ Α , τα. ΛΑ Ν Α Ρ Ι Α ,  η  Ρ Ο Κ Α , η  Α Ν Ε Μ Η  , η Π Α Λ Α Ν Τ Ζ Α .

                                      

                                    Τ Α.            Σ Κ Ε Υ Η             Τ Η Σ.            Κ Ο Υ. Ζ Ι Ν Α Σ.   

                                ___________________________.                    ________________________

_ Τα σκεύη ήταν μεταλλικά και συνήθως από χαλκό και τα χρησιμοποιούσαν κάθε ένα , για την ανάλογη εργασία.

_ Ο Τ Ε Ν Ζ Ε Ρ Η Σ . Έβαζαν τα είδη που μαγείρευαν , στη φωτιά , επάνω στή σιδηροστιά.

_ Η  Τ Ε Σ Σ Α .Έβαζαν το γάλα , όταν άρμεγαν τα πρόβατα η τις γίδες.

_ Τ Ο. Κ Α Ν Α Τ Ι   ΧΑ Λ Κ Ι Ν  Ο .Το χρησιμοποιούσαν , για να πίνουν το κρύο νερό της βρύσης.

_ Τ Ο.  Λ Α Δ Ι Κ Ο .Έβαζαν το λάδι που έριχναν στα πιάτα  , όταν έτρωγαν.

_ Η.  Τ Ι Τ Σ Α. .Ήταν ξύλινη και έβαζαν το κρασί που έπιναν , γιά να έχει σταθερή θερμοκρασία.

_ Η  Β Η Κ Α. . Ήταν η στάμνα νερού , που το μετέφεραν από τη βρύση στό σπίτι.

_ Τ Ο   Φ Α Ν Α Ρ Ι  . Το χρησιμοποιούσαν , για φωτιστικό εκτός σπιτιού το βράδυ .

_ Η Λ Α Μ Π Α. . Ήταν φωτιστικό του σπιτιού και έκαιγε πετρέλαιο.

_ Τ Ο.  Λ Ι Χ Ν Α Ρ Ι. Ήταν φωτιστικό του σπιτιού και έκαιγε λάδι .

_  Τ Ο  Σ Ι Δ Ε Ρ Ο Σιδέρωναν τα ρούχα που φορούσαν και άλλα αναγκαία.

                          Σ Κ Ε Υ Η.       Π Α Ρ Α Σ Κ Ε Υ Η Σ            Α Ρ Τ Ο Υ.

_Τ Ο.  Σ Κ Α Φ Ι Δ Ι . Ήταν ξύλινο και έβαζαν το αλεύρι και ζύμωναν το ψωμί που έτρωγαν .

_ Η  Ξ Υ Σ Τ Ρ Α . Καθάριζαν το προζύμι από το σκαφίδι.

_ Τ Ο  Π Λ Α Σ Τ Η Ρ Ι .Έβαζαν το προζύμι και το έριχναν στο φούρνο.

_ Η. Κ Ρ Ι Σ Α Ρ Α ( Χοντρή η Ψιλή ) .Κοσκίνιζαν το αλεύρι , γιά να μείνει το πίτουρο.

_ Τ Ο.  Κ Ο Σ Κ Ι Ν Ο .Κοσκίνιζαν το σιτάρι , και άλλους ξηρούς καρπούς ,φασόλια , φακές , γιά να βγάζουν τα άχρηστα.

                       Α Λ Λ Α.         Χ Ρ Η Σ Ι Μ Α         Σ Κ Ε Υ Η 

                    __________________________                      ______________________________

_ Τ Ο     Β Α Γ Ε Ν Ι . Ήταν ξύλινο με μεγάλη χωρητικότητα και έβαζαν το κρασί της χρονιάς , γιά να πίνει η οικογένεια και οι μουσαφήρηδες .

_ Η Β Α Ρ Ε Λ Α.  και  η   Β Α Ρ Ε Λ Ι Τ Σ Α . Ήταν από ξύλο μεγάλη και μικρή , με τις οποίες μετέφεραν το νερό από τη βρύση , στον ώμο και την πλάτη .

_ Τ Ο.    Ξ Υ Λ Ι Ν Ο    ΚΑ Ν Α Τ Ι . Έβαζαν πόσιμο νερό και το έβαζαν επάνω στο σοφρά ,  που έτρωγαν.

_  Η.   Μ Ε Τ Ρ Α . Έβαζαν το γάλα , όταν άρμαιγαν τις γίδες και τα πρόβατα , για να διατηρηθεί.

_  Η.  Σ Ι Ο Κ Α Ρ Α . Έβαζαν το φαγητό , όταν πήγαιναν στα χωράφια.

_ Ο Ι.   Ξ Υ Λ Ι Ν Ε Σ.    Κ Ο Υ Τ Α Λ Ε Σ . ( Μικρές και Μεγάλες ) , τις χρησιμοποιούσαν για να γυρίζουν το φαγητό , στη κατσαρόλα , όταν ήταν στη φωτιά.

_. Ο  Κ Ο Π Α Ν Ο Σ . ( Μικρός. η Μεγάλος ) .Τον  χρησιμοποιούσαν όταν έπλαιναν τα ρούχα στο ποτάμι .Τα χτυπούσαν με το κόπανο ρίχνοντας νερό με αλυσίδα από το λεβέτι που ζέσταιναν το νερό.

_ Τ Ο.  Α Κ Ο Ν Ι  .Ήταν μεταλλικό και τρούχαγαν τα μαχαίρια γιά να κόβουν.

_ Η.    Η    ΓΑ Δ Ι Ν  Α.    Ήταν μεταλλική σουπιέρα που έβαζαν φαγητά.

_ Η   Λ Α" Ι Ν Α . Ήταν πύλινη και έβαζαν το παστό , από το χοιρινό…

         Σήμερα , στα χωριά που πήγε το Ηλεκτρικό Ρεύμα , δεν χρησιμοποιούν τέτοια αντικείμενα και οι νέοι , δεν τα γνωρίζουν τα αντικείμενα αυτά . Οι συνθήκες ποιότητας ζωής έχουν βελτιωθεί και το οικονομικό βέβαια επίπεδο .Υπάρχουν όλες οι ανέσεις και στα χωριά , όπως και στις μεγάλες πόλεις , γι'αυτό πολλοί Συνταξιούχοι επιστρέφουν , στα σπίτια που γεννήθηκαν εκσυγχρονίζοντας και τα παλιά σπίτια

     Σας  Ευχαριστώ.

   Δημήτριος  Μητρόπουλος.