Αυτά είναι τα «ηχηρά» λουκέτα στα χρόνια των Μνημονίων

Tου Γιώργου Μανέττα και του Δημήτρη Μαλλά

Σε χιλιάδες ανέρχονται οι επιχειρήσεις που κατέρρευσαν στη διάρκεια των έξι χρόνων της κρίσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και αρκετές ιστορικές και άλλοτε «ισχυρές» εταιρείες. Με αφορμή την περίπτωση της «Ηλεκτρονικής», η «Η» σταχυολόγησε και παρουσιάζει μερικά από τα πιο «ηχηρά λουκέτα» που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη κατά τη διάρκεια της κρίσης και εξακολουθούν να συζητούνται μέχρι και σήμερα.

Ηλεκτρονική Αθηνών

Παρά τις ενέργειες να αποτρέψει το μοιραίο, η Ηλεκτρονική Αθηνών κατέρρευσε υπό το βάρος των υπέρογκων χρεών προς προμηθευτές και τράπεζες. Η διοίκηση της ιστορικής αλυσίδα ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών ειδών που μετρούσε 60 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά ισχυρίζεται ότι πέραν της συνεχιζόμενης οικονομικής ύφεσης, τα capital controls το περασμένο καλοκαίρι ήταν η εξέλιξη εκείνη που οδήγησε τελικώς στην απόφαση να καταθέσει την αίτηση πτώχευσης στις 9 Μαρτίου 2016, η οποία έγινε αποδεκτή την περασμένη εβδομάδα. Η εταιρεία διατηρούσε 44 καταστήματα στην Ελλάδα και 3 στην Κύπρο και απασχολούσε συνολικά περίπου 450 εργαζομένους.

Softex – Αθηναϊκή Χαρτοποιία

Νωπό είναι ακόμη και το «λουκέτο» στην ιστορική βιομηχανία Αθηναϊκή Χαρτοποιία – Softex που αναγκάστηκε να βάλει τον περασμένο μήνα ο ιταλικός όμιλος Bolton Group, με αποτέλεσμα περίπου 200 εργαζόμενοι να χάσουν τις δουλειές τους. Το κλείσιμο της μεγαλύτερης βιομηχανίας προϊόντων χάρτου της χώρας έπεσε σαν «κεραυνός εν αιθρία», προκαλώντας κύματα ανησυχίας για τις αντοχές των βιομηχανικών μονάδων. Η απόφαση του ιταλικου ομίλου δεν άλλαξε ούτε μετά την προτροπή του υπουργείου Εργασίας, στην συνάντηση που είχε με την διοίκησή του, όπου ζήτησε την επαναλειτουργία της μονάδας.
Αφορμή για την απόφαση της εταιρείας, όπως ανέφεραν πληροφορίες της αγοράς, στάθηκε η μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε τον περασμένο Ιούλιο στο εργοστάσιό της στο Βοτανικό, η οποία προκάλεσε σοβαρά προβλήματα στην παραγωγή, καθώς επίσης και η χαμηλή αποζημίωση που λέγεται να έλαβε η εταιρεία από τις ασφαλιστικές.

Sprider Stores
Αν και η αγορά είχε προεξοφλήσει την κατάρρευση της, καθώς τα προβλήματά της είχαν γίνει γνωστά πολύ καιρό πριν, η απόφαση της μεγαλύτερης ελληνικής αλυσίδας οικονομικής μόδας, της Spider Stores το φθινόπωρο του 2013 να κατεβάσει ρολά προκάλεσε ισχυρό σοκ στην αγορά. Και αυτό γιατί ήταν ένα σαφές μήνυμα προς όλους ότι όσο η ύφεση συνεχίζεται κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται άνετα. Η εταιρεία, που δημιούργησαν τα αδέλφια Χατζηιωάννου άρχισε να διολισθαίνει από το 2009, οπότε και ξέσπασε η κρίση στην ελληνική αγορά. Η πτωτική πορεία συνεχίσθηκε παρ’ όλες τις προσπάθειες και τα δραστικά μέτρα που ελήφθησαν όπως το κλείσιμο καταστημάτων και η εκκαθάριση θυγατρικών στο εξωτερικό. Έτσι, παρ’ ότι εξασφάλισε την προστασία της από τους πιστωτές έως τον Νοέμβριο του 2013, η εταιρεία επέλεξε να κλείσει τα 45 καταστήματα που είχαν απομείνει ανοιχτά, και να αφήσει στο δρόμο 800 εργαζόμενους.

Ατλάντικ Σούπερ Μάρκετ
«Παρελθόν» αποτελεί και η Ατλάντικ, η άλλοτε πέμπτη μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ μάρκετ της χώρας και μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες ελληνικές εταιρείεας. Στα χρόνια που «μεσουρανούσε» απασχολούσε 3.500 εργαζόμενους και είχε συνεργασία με πάνω από 2.000 προμηθευτές. Η αυλαία για την εταιρεία της οικογένειας Αποστόλου έπεσε οριστικά με την απόφαση 802/2011 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου επί των αιτήσεων πτώχευσης που είχαν καταθέσει κάποιοι από τους προμηθευτές της, με την οποία κηρύχθηκε και επισήμως σε κατάσταση πτώχευσης καθώς αδυνατούσε να αντλήσει ρευστότητα και να καλύψει τις υπέρογκες υποχρεώσεις της. Καθοριστικής σημασίας ήταν και η κόντρα ανάμεσα στους βασικούς μετόχους, την οικογένεια Αποστόλου και την οικογένεια Λαουτάρη, στη διάρκεια της οποίας εκτοξεύθηκαν εκατέρωθεν σκληρές κατηγορίες. Μάλιστα, η διαμάχη των δύο πλευρών έφθασε μέχρι το ελληνικό Κοινοβούλιο(!).

Nutriart (πρώην Κατσέλης)
Από τα πιο απροσδόκητα και συνάμα οδυνηρά «λουκέτα» ήταν αυτό της αρτοβιομηχανίας Nutriart πρώην Κατσέλης. Και αυτό γιατί κατείχε ηγετική θέση στον κλάδο της και στο τιμόνι της είχε ισχυρούς μετόχους, τους γνωστούς επιχειρηματίες Δαυίδ-Λεβέντη, οι οποίοι μαζί με τις τράπεζες προσπάθησαν να αποτρέψουν την κατάρρευση. Ωστόσο, το εγχείρημα δεν απέδωσε καρπούς με αποτέλεσμα το φθινόπωρο του 2013, η εταιρεία να καταθέσει και τυπικά αίτηση πτώχευσης ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, δίνοντας τέλος σε μια διαδρομή πολλών δεκαετιών και αφήνοντας χωρίς δουλειά περίπου 500 εργαζομένους.

Fokas
«Τίτλοι τέλους» έπεσαν και για τα καταστήματα ένδυσης και υπόδησης Fokas, αφού οι ιδιοκτήτες τους δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλουν στις αυξημένες υποχρεώσεις έναντι των προμηθευτών και πιστωτών. Πριν από την κήρυξη πτώχευσης, η εταιρεία κατέθεσε αίτηση για υπαγωγή στο άρθρο 99, η οποία έγινε αποδεκτή, ωστόσο δεν μπόρεσε να έρθει σε συμφωνία για διακανονισμό με τους πιστωτές και έτσι η λύση της πτώχευσης ίσως είναι λύτρωση και για την ίδια την εταιρεία. Ο όμιλος ξεκίνησε το 1936 με το πρώτο κατάστημα στη Θεσσαλονίκη και στην περίοδο της μεγάλης ακμής της, διατηρούσε δύο καταστήματα σε κεντρικά σημεία στο κέντρο της Αθήνας, (Ερμού και Σταδίου) αλλά και σε μεγάλες πόλεις της χώρας, απασχολώντας 1.500 εργαζομένους.

Diana
Αίσθηση προκάλεσε και το κλείσιμο της «Χαρτοποιία Θράκης» (Diana), η οποία έπειτα από 32 έτη αδιάλειπτης λειτουργίας οδηγήθηκε σε πτώχευση. Η επιχείρηση του επιχειρηματία Π. Ζερίτη λύγισε υπό το βάρος των υποχρεώσεών της και της αδυναμίας της να βρει κεφάλαια για να συνεχίσει τη λειτουργία της. Η Χαρτοποιία Θράκης ιδρύθηκε το 1980, ενώ εκτός από το εργοστάσιο στην Ξάνθη είχε εγκαταστάσεις και ακίνητα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Κοζάνη, Πάτρα και Ηράκλειο Κρήτης.

Καπνοβιομηχανία «Γεωργιάδης»
«Τίτλοι τέλους» έπεσαν και για τη «Γεωργιάδης», μια από τις πιο φημισμένες καπνοβιομηχανίες, αφού δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στα οικονομικά της προβλήματα και στον σκληρό ανταγωνισμό των πολυεθνικών. Το σήμα κατατεθέν της εταιρείας ήταν η περίφημη σειρά «22», η οποία είχε πιστούς λάτρεις, ενώ παρήγαγε αρκετά από τα σήματα της σειράς Rothmans, κατόπιν αδείας που έλαβε από την αγγλική Rothmans of Pall Mall. Θύματα της κρίσης, υπήρξαν επίσης η φημισμένη εταιρεία ανδρικής ένδυσης Carouzos, η υποδηματοποιία Elite, η εταιρεία γυναικείας ένδυσης Yzatis, η Γαλακτοβιομηχανία ΑΓΝΟ , η βιομηχανία ξυλείας Selhman και η Λάρισα Σούπερ μάρκετ. Στην ιστορία πέρασε και η «Φίλκεραμ-Johnson». Η βιομηχανία δομικών υλικών, που ανήκε στον Γιώργο Φιλίππου και τη βρετανική Norcros, με δικαστική απόφαση οδηγήθηκε στο κλείσιμο στα τέλη του 2011, ύστερα από μισό αιώνα ζωής.

Μεταφορά έδρας στο εξωτερικό
Με το ένα πόδι εκτός Ελλάδας πάνω από 9.000 επιχειρήσεις

Δραματικές διαστάσεις παίρνει και το φαινόμενο του «businnes run», δηλαδή η μεταφορά της έδρας στο εξωτερικό. Σύμφωνα με έρευνα της Endeavor, που έγινε τον προηγούμενο μήνα, αυτή τη στιγμή περίπου τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις, κυρίως μικρομεσαίες, οι οποίες αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής οικονομίας εξετάζουν πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν την Ελλάδα και να μεταφέρουν την έδρα τους στο εξωτερικό.

Το ποσοστό αυτό υποδηλώνει ότι συνολικά περισσότερες από 9.000 μικρές, μεσαίες και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις αξιολογούν αυτήν τη στιγμή τα συν και πλην της μεταφοράς τους σε χώρα του εξωτερικού, ενώ, ταυτόχρονα, ποσοστό 15% δηλώνουν ότι έχουν ήδη μεταφέρει την έδρα τους στο εξωτερικό.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι το εν λόγω ποσοστό, είναι σχεδόν διπλάσιο από την αντίστοιχη έρευνα τον περασμένο Ιούλιο, μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων και της τραπεζικής αργίας. Αντίθετα με την κυρίαρχη αντίληψη ότι οι ελληνικές εταιρείες αναζητούν καταφύγιο σε χώρες όπως η Βουλγαρία, ο δημοφιλέστερος προορισμός είναι η Δυτική Ευρώπη.