Στο όρος Χελμός στην Πελοπόννησο, πάνω από το χιονοδρομικό κέντρο Καλαβρύτων, βρίσκεται ο “Αρίσταρχος”, το 2ο μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στην ηπειρωτική Ευρώπη. Το WE μίλησε με τον διευθυντή λειτουργίας και σας παρουσιάζει το έργο και την ιστορία του τηλεσκοπίου μέσα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό και ένα μαγευτικό timelapse video
Σε μια από τις ψηλότερες κορυφές του όρου Χελμός, στην τοποθεσία Νεραϊδοράχη, η ιστορία και οι θρύλοι του «μυθικού βουνού» της Πελοποννήσου συναντούν τ’ αστέρια. Βρισκόμαστε σε μια από τις πιο σκοτεινές περιοχές της Ευρώπης. Τα γύρω βουνά κρύβουν τα φώτα των κοντινών πόλεων, διευκολύνοντας τον ακούραστο παρατηρητή του σύμπαντος που στέκει αγέρωχος στα 2.340 μέτρα. Ο λόγος για τον «Αρίσταρχο», το υπερσύγχρονο τηλεσκόπιο που εγκαταστάθηκε στο Αστεροσκοπείο Χελμού πριν από μία περίπου δεκαετία, με σκοπό να δώσει ώθηση στην ελληνική αστροφυσική.
Ο «Αρίσταρχος» είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στη χώρα μας και το δεύτερο μεγαλύτερο στην ηπειρωτική Ευρώπη, με διάμετρο κατόπτρου 2,30 μέτρα, ύψος 8,40 μέτρα και βάρος 34 τόνους. Έχει πάρει το όνομά του από τον Αρίσταρχο τον Σάμιο, τον γνωστό αστρονόμο της αρχαιότητας, ο οποίος πρώτος διατύπωσε ότι το κέντρο του τότε γνωστού σύμπαντος ήταν ο ήλιος και όχι η Γη, όπως υποστήριζε η τότε επικρατούσα άποψη. Θεωρείται από τα πιο προηγμένα οπτικά τηλεσκόπια, με μεγάλη ακρίβεια στόχευσης και δυνατότητα γρήγορης εναλλαγής. Ανήκει στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και μπορεί μάλιστα να κάνει μετρήσεις και παρατηρήσεις τηλεχειριζόμενο από πρωτεύουσάμας.
Στις εσχατιές του σύμπαντος
Ο Μανώλης Ξυλούρης, διευθυντής λειτουργίας του «Αρίσταρχου» και κύριος ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, εξηγεί στο WE του News247 τα χαρακτηριστικά και τους παράγοντες εκείνους που καθιστούν το τηλεσκόπιο ένα πολύτιμο εργαλείο για τη μελέτη του σύμπαντος: «Το κύριο χαρακτηριστικό είναι το κάτοπτρό του με διάμετρο 2.3 μ, χαρακτηριστικό που το κατατάσσει μεταξύ των μεγαλύτερων τηλεσκοπίων της Ευρώπης. Επιπλέον, η άριστη ποιότητα των οπτικών του το όλο ηλεκτρονικό σύστημα λειτουργίας του σε συνδυασμό με τις υπερευαίσθητες συσκευές παρατήρησης που διαθέτει και την καθαρότητα της ατμόσφαιρας της περιοχής το καθιστά ένα πολύ ικανό εργαλείο για την παρατήρηση αστρονομικών αντικειμένων, ακόμα και πολύ αμυδρών ή και μακρινών αντικειμένων που βρίσκονται στις εσχατιές του Σύμπαντος. Το τηλεσκόπιο “Αρίσταρχος” πραγματοποιεί μια πληθώρα παρατηρήσεων με σκοπό την απάντηση θεμελιωδών ερωτημάτων για τον σχηματισμό και την εξέλιξη του Σύμπαντος και των ουρανίων σωμάτων. Μεταξύ αυτών είναι παρατηρήσεις μακρινών γαλαξιών, αστεριών και αστρικών συστημάτων καθώς και παρατηρήσεις μακρινών ηλιακών συστημάτων με σκοπό την εύρεση πλανητών σε τροχιά γύρω από το κεντρικό αστέρι».
Σύμφωνα με τον κύριο Ξυλούρη, τα σύγχρονα τηλεσκόπια όπως ο «Αρίσταρχος» είναι πολυσύνθετα όργανα που απαιτούν την σύμπραξη διαφόρων τεχνολογιών για την βέλτιστη κατασκευή των οπτικών, ηλεκτρονικών και μηχανικών τους συστημάτων. «Για παράδειγμα, παρόλο το βάρος των 40 τόνων που έχουν τα κινούμενα μέρη του, το τηλεσκόπιο “Αρίσταρχος” μπορεί να στοχεύσει σε επιλεγμένα σημεία του ουρανού με εξαιρετική ακρίβεια και παρά τη συνεχή κίνηση αυτών, λόγω της περιστροφής της γης, να μπορεί να τα παρακολουθεί. Η προηγμένη τεχνολογία των ανιχνευτών του τηλεσκοπίου όπως οι ψηφιακές κάμερες που χρησιμοποιούνται για την καταγραφή του φωτός, είναι τόσο ανεπτυγμένη που επιτρέπει ακόμα και την ανίχνευση πολύ αμυδρών αντικειμένων. Αυτό γίνεται εφικτό λόγω του ότι οι κάμερες ψύχονται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (περίπου -120 βαθμών Κελσίου) με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται ο θερμικός “θόρυβος” και να γίνεται εφικτή ανίχνευση πολύ ασθενούς σήματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τεχνολογία που αναπτύχθηκε για τις κάμερες αυτές, οι οποίες κοστίζουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ, εδώ και 30 χρόνια έχει πλέον μετακυλήσει στην καθημερινή μας ζωή και την έχουμε άμεσα στα χέρια μας με τις πιο απλές ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές ή τις κάμερες που έχουν σήμερα πολλά κινητά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου