Αποψίλωση της ελληνικής υπαίθρου με το Π.Δ. 194/2025 –Απαξιώνεται η μικρή ιδιοκτησία

 Του Γιάννη Πάζιου*

Σφοδρές αντιδράσεις προκαλεί το νέο Προεδρικό Διάταγμα 194/2025, που αλλάζει άρδην το καθεστώς δόμησης στους μικρούς οικισμούς της χώρας. Χιλιάδες οικόπεδα σε αγροτικές και ημιορεινές περιοχές χάνουν την οικοδομησιμότητά τους, με την τοπική κοινωνία να μιλά για αποκλεισμό και απαξίωση της μικρής ιδιοκτησίας. Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής ζητά άμεση αναστολή εφαρμογής και καταθέτει δέσμη εναλλακτικών προτάσεων.

Έντονη είναι η κριτική που δέχεται η κυβέρνηση για το νέο Προεδρικό Διάταγμα 194/2025, με το οποίο αναμορφώνεται δραστικά το πολεοδομικό καθεστώς στους μικρούς οικισμούς της ελληνικής υπαίθρου. Όπως καταγγέλλει το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, η ρύθμιση προωθήθηκε χωρίς καμία ουσιαστική διαβούλευση με θεσμικούς φορείς και κοινωνικούς εταίρους, επιφέροντας σοβαρές επιπτώσεις στη δυνατότητα δόμησης σε περιοχές κάτω των 2.000 κατοίκων.

Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, οι οικισμοί χωρίζονται σε ζώνες αρτιότητας Α και Β. Για πρώτη φορά καθιερώνεται ελάχιστο εμβαδόν 2.000 τ.μ. στη ζώνη Α (συνεκτικός πυρήνας) και από 300 έως 2.000 τ.μ. στη ζώνη Β (αραιοδομημένη περιοχή). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι χιλιάδες ιδιοκτησίες που έως σήμερα θεωρούνταν άρτιες και οικοδομήσιμες, μετατρέπονται πλέον σε μη οικοδομήσιμα αγροτεμάχια.

Η νέα προσέγγιση οδηγεί σε κατάργηση του προϋπάρχοντος πολεοδομικού καθεστώτος, ακόμη και σε περιοχές όπου τα όρια των οικισμών παραμένουν αμετάβλητα. Παράλληλα, σε περιοχές της Μεσσηνίας όπως η Μεσσήνη, η Καλαμάτα, το Πεταλίδι, η Αίπεια και η Κορώνη, όπου ισχύουν θεσμοθετημένα σχέδια (ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ), το νέο Π.Δ. εφαρμόζεται άμεσα, χωρίς καν μεταβατικές διατάξεις.

Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής τονίζει ότι η εφαρμογή του Π.Δ. εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την επαρχία: μπλοκάρεται η ανάπτυξη, πλήττονται μικροϊδιοκτήτες, νεότερες οικογένειες αποθαρρύνονται από το να μείνουν στον τόπο τους.

Με στόχο να αποτραπεί αυτό το «πολεοδομικό μπλόκο», το κόμμα καταθέτει επτά προτάσεις:

1. Άμεση αναστολή του Π.Δ. μέχρι την ολοκλήρωση ουσιαστικής διαβούλευσης.
2. Θεσμοθέτηση ενδιάμεσης πολεοδομικής ζώνης με ρεαλιστικούς όρους δόμησης.
3. Προτεραιότητα στα ΤΠΣ/ΓΠΣ με κρατική χρηματοδότηση για αγροτικούς δήμους.
4. Ψηφιακό Μητρώο Οικισμών με πλήρη πολεοδομική τεκμηρίωση.
5. Ρυθμίσεις παρεκκλίσεων για μικρές ιδιοκτησίες με κοινωνικά κριτήρια.
6. Εθνικό πρόγραμμα στήριξης της υπαίθρου, με επίκεντρο τις νέες οικογένειες.
7. Μεταβατικές διατάξεις για τις ΥΔΟΜ, ώστε να συνεχίσουν την έκδοση οικοδομικών αδειών βάσει προϋφιστάμενων διατάξεων.

*Ο Γιάνης Πάζιος, Γραμματέας του Τομέα Ψηφιακής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, τονίζει ότι «η μικρή ιδιοκτησία δεν είναι εμπόδιο στην ανάπτυξη, αλλά προϋπόθεση κοινωνικής συνοχής», σημειώνοντας πως «η ύπαιθρος δεν χρειάζεται αποκλεισμούς, αλλά κίνητρα παραμονής και αξιοπρεπούς διαβίωσης».